Arts, jurist en filosoof, Adriaen Koerbagh (1633-1669), vriend en enthousiast aanhanger van Spinoza, had in 1668 het woordenboek Een Bloemhof uitgegeven; een deel van de oplage zonder auteursnaam en een deel (voor vrienden?) mét zijn naam. Z’n opzet was om onbegrijpelijke en verwerpelijke bastaardwoorden en geleerdenjargon in gewoon Nederlands toe te lichten. Toen de kerkenraad het onder ogen kreeg, las ze 'godslasterlijke teksten', won informatie in, wees de Koerbaghs als de schrijvers aan en eiste meteen vervolging. De Schout liet alle exemplaren in beslag nemen. Adriaen Koerbagh week uit naar Culemborg, indertijd een vrijplaats. Daar werkte hij aan “Een Ligt schijnende in duystere Plaatsen” om er zijn filosofische en religieuze ideeën in uiteen te zetten. Hij werd door zijn drukker verraden, vervolgens veroordeeld en wegens godslastering naar het Rasphuis gestuurd, waar hij binnen een paar maanden stierf.
Naast de schande van het hem aangedane proces is het eveneens een schande dat dit boek nooit een uitgave heeft gekregen.*) Maar eind dit jaar zal, door de inspanningen van Michiel Wielema, bij Brill een tweetalige, Nederlands-Engelse uitgave zijn wereldpremière beleven. [Zie hier]
*) Hier zat ik fout! Zie de reacties.
Het Willige Rasphuis aan de IJgracht in Amsterdam (nu Prins Hendrikkade), waar Adriaen Koerbagh de laatste maanden van zijn leven doorbracht.
