Karel D'huyvetters van "Spinoza
in Vlaanderen is al een tijd aan het worstelen met de vertaling van
het Latijnse 'mens'. Hij heeft er moeite mee om het met 'geest' te
vertalen. Probeerde eerder 'intellect' wat uiteraard niet klopt: het
verstand of de rede is 'iets van de geest' maar daarmee niet te
vereenzelvigen, de geest is meer dan het intellect. Hij probeerde het
met 'het mentale', wat al een betere vertaling is, maar kennelijk ook
z'n praktische bezwaren heeft : je hebt er geen robuust zelfstandig
naamwoord mee. Op zoek naar toch een zelfstandig naamwoord probeert
hij het nu met 'brein', maar dat zit er volkomen naast: het brein
(ander woord voor de hersenen) zit geheel aan de lichamelijk kant en
kan zeker niet gebruikt worden om er de mentale kant mee aan te
duiden. Dat geeft alleen maar verwarring. De term 'brein' heeft al
een vaste in de taal genestelde betekenis die niet zomaar even op een
heel andere manier ingezet kan worden.
De volgende vertaling van
bovenvermelde stelling van Ethica 3/2 kan echt niet:
"Het lichaam kan het brein
niet aan het denken brengen, en het brein kan het lichaam niet doen
bewegen, noch tot rust brengen, noch iets anders (als er iets anders
is). Zie 'Spinoza in Vlaanderen'.
