Al vaker heb ik erop gewezen, hoe ik dikwijls al bij het
lezen van mijn ochtendkrant, Trouw, zonder
dat zijn naam aan de orde is, aan Spinoza moet denken. Zo gebeurde het vandaag
weer bij een artikel over gevaren die kinderen lopen op internet. En hoe
moeilijk het is hen daarvoor te behoeden, want – zo blijkt – adviezen die bij
voorlichting in de klas worden gegeven, leiden in sommige gevallen juist tot dat
gevaarlijke gedrag. De reden daarvoor staat in de kop van het artikel. En
eronder heb ik de uitspraak van Spinoza in de Tractatus Politicus (10/5) gezet, waaraan ik meteen moest denken.
Niet dat ik wil suggereren dat Spinoza de uitvinder of
ontdekker van deze waarheid is. Integendeel: in de TP heeft hij, zonder die
aanduiding die hij in de Ethica
meegaf, vele axioma’s ingelast waarop hij zich in zijn argumentatie baseerde. Ja,
in zekere zin is ook het betoog van de TP axiomatisch opgebouwd, maar minder
stringent dan de Ethica.
