Drie weken geleden besteedde ik vijf blogs aan mijn
leeservaring van het boek van Maarten van Buuren dat toen net uit was en
waarnaar ik lange tijd met hoge verwachtingen had uitgezien: Spinoza. Vijf wegen naar de vrijheid. Ambo / Anthos, 2016 [cf. onderaan de
links erheen].
Ik kon in zekere zin wel genieten van het vele dat hij – vooral ook
vanuit de veronderstelde context – van en over Spinoza gelezen had. Maar ik
schrok toen bleek dat hij uiterst belangrijke aspecten van Spinoza’s filosofie niet,
want volkomen verkeerd begrepen had. En ik kreeg al snel in de gaten waardoor
dat kwam: hij had Spinoza door een Stoa-bril gelezen en op vele vlakken Spinoza
als een Stoïcist geïnterpreteerd – op hoofdlijnen had hij van Spinoza een
Stoïcist gemaakt. Omdat dat nogal een beschuldiging was gebruikte ik vijf blogs
om die waar te maken – het met bewijsplaatsen aan te tonen. Ik zag vier of vijf
grote vormen van misverstaan, die ik hier niet ga herhalen – daarvoor verwijst
ik naar die blogs. Tussen de besprekingen door vermeldde ik wel enige malen dat
er ook flink wat genietbare passages waren. Maar toch vergalde de grote
miskleunen mijn leesplezier erg. En het accent in de bespreking lag daardoor
uiteraard vooral op mijn kritiek.
