De lezing die Spinoza scholar Genevieve Lloyd op 14 mei 2011 tijdens de jaarlijkse ledenvergadering van de Ver. Het Spinozahuis gaf, was één van de brochures die de leden begin deze maand ontvingen: Genevieve Lloyd, Spinoza and the Idea of the Secular. Over haar had ik eerder twee blogs (op 25 en 26 april 2011).
Ze behandelt hier Spinoza in het kader van Taylor’s A Secular Age, dat overigens slechts bescheiden aan de orde komt en die zelf nauwelijks op Spinoza in ging. Ze geeft een boeiende (en natuurlijk niet onbekende) typering van Spinoza, waarbij uiteraard Spinoza’s naturalistisch zicht op moreel deugdzaam leven centraal staat, in het licht van een ontkenning van onsterfelijkheid of een nabestaan waar beloond en vooral gestraft zou worden – een deugdzaam leven dat z’n beloning in zichzelf vindt en dat vooral bestaat uit het zoeken naar waarheid en begrip. Ze behandelt Spinoza's verzet ertegen als atheïst getypeerd te worden, waarbij ze goed laat zien dat het hem daarbij niet ging om zijn reputatie, maar om de juiste erkenning van zijn filosofie. Voorts laat ze duidelijk zien dat hij niet religie als zodanig verwierp, maar superstitie (vooral ook binnen religies). En de hoofdoorzaak van superstitie was de vrees en daarachter weer het geloof in een straffende god in een hiernamaals. Dat was wat Spinoza vooral bestreed.
