Toeval of contingentie bestaat
echt! Maar alleen maar in die zin dat niets toch echt toevallig kan zijn: we opereren met z'n allen in één zee van ideeën (binnen het
attribuut denken).
Terwijl ik net begonnen ben aan
het beschrijven van mijn leeservaring met Henri Krop's Spinozaboek [cf.],
waaraan ik overigens na twee lange inleidingen pas echt zal beginnen,
wist ik al dat ik mijn 'ervaring' (mijn tijdelijke lijden aan de
Spinoza-mania) zou evalueren of wellicht eindigen met een slotzin
als: "Zo is elke geschiedenis, ook die over de receptie van
Spinoza, te zien als een lesje in bescheidenheid."
En dat zou dan verwijzen naar
Arthur Weststeijn's "Woord vooraf" van zijn De radicale
Republiek, waarin hij verwijst naar een geschiedenisopvatting van
de Engelse filosoof Bernard Williams, die erop gewezen zou hebben dat
de ideeën van denkers uit het verleden op heel andere aannames
berustten dan de onze en dat we door die te bestuderen leren inzien dat onze
aannames allerminst vanzelfsprekend zijn. En dat zou dan een lesje in bescheidenheid zijn.
En laat nu net zojuist Wim Klever
mij een link naar een vandaag geschreven blog
doorgeven dat precies hierover gaat. Het blijkt het weblog van Eric
Schliesser te zijn, die een aardig verhaal heeft over zijn eerste
kennismaking met de Ethica en het geven van zijn eerste cursus
over de Ethica ["one of the most challenging, most
difficult, and exciting books in the history of Western philosophy,"
aldus Schliesser]. En daarin haalt hij een passage aan van Charlie
Huenemann over een vergelijkbaar onderwerp en geeft hij aan dat
Bernard Williams dat idee op zijn beurt weer van Quentin Skinner had.
Kortom, uiteindelijk vissen we in
een zee of substantie of netwerk van telkens ongeveer hetzelfde idee.
Ik laat Schliesser's idee nog even op me inwerken dat we
voor die aanbevolen bescheidenheid echt niet de studie van de
geschiedenis van de filosofie – en dus ook niet die van de
Spinoza-receptie – nodig hebben, maar dat we die zó al wel bij onze
eerlijke introspectie in onszelf zullen aantreffen.
