Robert Menasse: Die Vertreibung aus der Hölle. Suhrkamp, oorspr 2001, in deze cover 2008.
O ja, het is een prachtig boek. Maar het is mij tegengevallen, daar het mij anders was voorgesteld. Het boek zou, behalve over Menasseh ben Israel immers ook over Spinoza gaan. Toch? Al jaren geleden was ik op mijn speurtochten naar sporen van Spinoza ook dit boek van Robert Menasse tegengekomen en had het opgeslagen in mijn lijstje van ‘ooit nog te doene zaken’.
Tijdens de Spinozadag van vrijdag 27 juni 2008, de eerste die ik meemaakte, begon Piet Steenbakkers met een scene uit dit boek. Het was één van die aansporingen om het op dat lijstje te zetten.
En tijdens de Spinoza zomerweek over Spinoza en de literatuur in Barchem dit jaar werd het door Piet Steenbakkers genoemd in een lijstje boeken die het leven van Spinoza tot onderwerp hadden: La vie et l'esprit de Mr Benoit de Spinosa van Jean Maximilien Lucas (1719); Berthold Auerbach, Spinoza (1837); Erwin Guido Kolbenheyer, Amor Dei (1908); en ook dus Robert Menasse, Die Vertreibung aus der Hölle (2001).
Dat laatste gebeurde ten onrechte, zo is mij inmiddels gebleken.
