Herman Kolk, over wiens eerder boek Bewustzijn. Van filosofie naar hersenwetenschap, [Boom, 2008] ik een uitvoerig blog had, doet een nieuwe duit in het zakje waarmee hij tegenwicht wil bieden tegen de zware lobby der neurosofen Dick Swaab en Victor Lamme tegen het bestaan van de vrije wil.
Herman Kolk: Vrije wil is geen illusie. Hoe de hersenen ons vrijheid verschaffen. Bert Bakker, 2012 – ISBN: 9789035137929 [hier]
Jammer vind ik wel dat in de uitgeverspresentatie te lezen is: "In Vrije wil is geen illusie laat emeritus hoogleraar neuropsychologie Herman Kolk ons zien dat de menselijke hersenen wel degelijk tot vrije keuzen in staat zijn. Onze hersenen leren in de loop van het leven wat voor ons belangrijk is en zorgen ervoor dat ons gedrag hierop wordt afgestemd. Hierbij speelt het bewustzijn een veel grotere rol dan door Swaab en Lamme wordt aangenomen."
Oké, maar zeggen "dat de menselijke hersenen wel degelijk tot vrije keuzen in staat zijn," haalt de taal van het lichamelijke en dat van het denken door elkaar. Kennis van (een modus van) het ene attribuut moet niet verwead worden met de kennis van (een modus van) het andere attribuut. Dat is heel scherp van Spinoza te leren. Van hem leren we ook, behalve dat hersenen niet 'beslissen', wijzelf 'beslissen' en daarbij denken dat wij zelf vrij beslissen, maar dat heeft ermee te maken dat we niet alle oorzaken van ons gedrag kennen. Maar goed, wij moeten beslissingen nemen, en dat doen we als mens (die denkt).
Aanvulling
SANDER BECKER, "De vrije wil bestaat weer. Of toch niet? 'De bewijsvoering voor de stelling dat de vrije wil wél bestaat, klinkt ingenieus, maar overtuigt niet' "
Bespreking in Trouw van 21 april 2010 van boek van Herman Kolk: Vrije wil is geen illusie. Hoe de hersenen ons vrijheid verschaffen. Bert Bakker, Amsterdam; 192 blz. € 18,95
