Behoorlijk tevreden ben ik over dit boekje over Spinoza’s Ethica, dat ik in een blog van 29 augustus 2011 meldde: Herman Berger De ethica van Spinoza. Garant, Apeldoorn, 2011. Vooraf, zo moet ik bekennen, had ik enig wantrouwen. Zou het feit dat de auteur neo-thomist is (of was) en zich altijd zo sterk met metafysica heeft bezig gehouden (zie zijn boeken op dat eerdere blog) hem een goed zicht op Spinoza wellicht in de weg hebben gezeten? Dat is gelukkig niet het geval, althans daar blijkt nauwelijks iets van. Je mag zelfs het vermoeden hebben dat zijn voorgeschiedenis hem mogelijk juist goed heeft voorbereid op zijn taak om ons bij een wandeling door Spinoza's werk als gids te dienen.
Het gebeurt maar een enkele maal dat zijn voorkennis hem in de weg lijkt te zitten en hij het beter meent te weten dan Spinoza. Hij valt ons i.h.a. niet lastig met hoe Thomas van Aquino of de Scholastiek de dingen anders dan Spinoza zagen. Af en toe deelt hij een speldenprikje uit als hij stelt dat Spinoza weinig wist van de Scholastiek, of als hij tegenover Spinoza een “authentieke metafysica” plaatst (blz. 81).
Discussie?
Kortom, mijn algemene indruk is dat hij een heel goede handreiking biedt. Hij heeft zich zelf op zijn beurt sterk laten inwijden en leiden door Herman De Dijn en Wolfgang Bartuschat. Op de achterflap staat dat Berger met hen en met Spinoza "uitgebreid in discussie" gaat, maar dat is niet echt zo. Er is geen sprake van discussie met De Dijn en Bartuschat en nauwelijks met Spinoza (over hoe hij dat wél doet kom ik later in een apart blog op terug).