Vorige week sprak Piet Steenbakkers op het Studium
Generale in Maastricht over “Spinoza
tussen actualiteit en eeuwigheid” [cf blog]. Intussen zijn de slides aan de hand waarvan
hij zijn lezing gaf op de website van SG Maastricht geplaatst [PDF]. Het is uiteraard
moeilijk om een idee van een lezing te krijgen aan de hand van de
powerpointprojecties, maar ik grijp de mogelijkheid aan om even te wijzen op
het 4e thema, waarbij vraagtekens werden geplaatst bij de kenmerken die
Jonathan Israel hanteert om de moderniteit te typeren en daarin Spinoza
centraal te plaatsen. Steenbakkers verwees naar enige onderwerpen in de
Tractatus Politicus die voor ons tegenwoordig nogal knarsen en schuren:
4 SPINOZA ALS WEERBARSTIGE MODERNE DENKER
‘Problematische’ aspecten (TP)
• Vernietigen van steden als onderdeel van reguliere
oorlogvoering (TP 6.35, 9.13) – in navolging van Machiavelli
• Extreme straffen voor wie wijzigingen in regels
aristocratie voorstelt (bv. reductie aantal patriciërs, verlenging opperbevel):
executie, onteigening, gedenkteken (TP 8.25)
• Uitsluiting vrouwen (TP 11)
