Naar aanleiding van opmerkingen
die de Vlaamse filosoof Etienne Vermeersch (1934) maakte in het
tv-programma "Reyers Laat" en de reacties daarop [zie dit
blog]
verwijs ik hier naar het artikel "Spinoza, de eerste waarlijk
verlichte mens" dat in De Standaard van 27 augustus 2005 was
verschenen op basis van een gesprek dat Laurens De Keyzer met Etienne
Vermeersch had en dat op de website
van de laatste te vinden is. Maar vooral wil ik hier enige
uitspraken van hem brengen die al in dat Standaard-interview te
vinden zijn, maar iets meer uitgesproken in dit boek:
Dirk Verhofstadt, In gesprek
met Etienne Vermeersch. Een zoektocht naar waarheid. Houtekiet,
Antwerpen/Utrecht, 2011.
Het boek was ontstaan op basis
van gesprekken die Dirk Verhofstadt in de zomer 2010 gedurende tien
dagen in Toscane voerde met Etienne Vermeersch over de thema’s die
de filosoof al zijn hele leven bezig hadden gehouden in zijn
zoektocht naar waarheid. Het boek sloeg aan: vanaf maart 2011 was er
dat jaar zo ongeveer elke maand een nieuwe druk nodig.
Uiteraard gaat het ook over Spinoza, maar eigenlijk niet eens zo vaak als je zou verwachten, vanwege het beeld dat er bestaat over de relatie die Vermeersch met Spinoza zou hebben. Ik vraag me af of het veel meer is dan af en toe met Spinoza koketteren. Opmerkelijk vind ik de tegenstrijdigheid die hij op dezelfde bladzijde te berde kan brengen over Spinoza's God: dat is de absolute substantie en die is niet goed, maar is wat ze is. En kort daarop beweert hij dat bij Spinoza de totaliteit van de werkelijkheid, God, uiteindelijk goed is, want voorwerp van liefde. Hetgeen hij hem kwalijk neemt.