In dit blog de fraaie samenvatting en
kritische beschouwing van Johannes van Vloten in een bijlage in zijn boek Benedictus de Spinoza (2e
druk 1871) van de briefwisseling die deze Franse geleerden van sept. 1713 t/m sept 1714 met elkaar hadden over
Spinoza. Eerst stel ik de protagonisten voor:
Jean-Jacques Dortous
de Mairan (1678 – 1771), was een Frans geofysicus en astronoom. Hij was lid
van verschillende wetenschappelijke verenigingen en instellingen en deed enkele
belangrijke ontdekkingen op het gebied van astronomie en biologie. De Mairans
observaties en experimenten leidden ook tot het begin van wat heden bekendstaat
als het circadiane ritme. In 1743 werd hij verkozen tot lid van de Académie
française. Hij overleed 20 februari 1771 in Parijs op 92-jarige leeftijd aan
een longontsteking.[Tot zover nl.wikipedia]. De Engelse voegt daar nog aan toe dat
Malebranche zijn docent was: “De Mairan attended college in Toulouse from
1694–1697 with a focus in ancient Greek. In 1698 he went to Paris to study
mathematics and physics under the teachings of Nicolas Malebranche.” [en.wikipedia] En in de Franse vinden we een verwijzing naar
deze correspondentie: Méditations métaphysiques et correspondance de N.
Malebranche avec J.-J. Dortous de Mairan sur des sujets de métaphysique (1841). Heruitgegeven als
Nicolas Malebranche: Correspondance avec J.-J. Dortous de Mairan. Paris, Vrin,
1947. [fr.wikipedia]
Nicolas de
Malebranche (1638 – 1715) was een Frans cartesiaans filosoof. Malebranche
was van oorsprong een oratoriaans priester die de discussie aanging met zijn
tijdgenoot Antoine Arnauld over theologische en metafysische vraagstukken. Hij
heeft met Blaise Pascal gemeen dat zijn werk zich kenmerkt door fraai proza.
Hij was goed bekend met het werk van René Descartes en uitte er veel kritiek
op. Hij kon zich niet vinden in Descartes' voorstelling omtrent de relatie
tussen lichaam en geest. Hij verwierp de opvatting dat lichamen een intrinsiek
vermogen bezitten om ons en elkaar te beïnvloeden als bijgeloof, en verdedigde
daarentegen de theorie van het occasionalisme.
Volgens Malebranche is wetenschap geworteld in a priori
metafysische beginselen en is er onderscheid tussen de rationeel bevattelijke
essentie en de empirisch waarneembare eigenschappen van dingen. Echter, om
invloedrijk te kunnen zijn, kwam Malebranche te laat. Het cartesianisme werd
reeds overschaduwd door het werk van Spinoza en Gottfried Wilhelm Leibniz en
was met wisselend succes aangevallen door empiristen als Thomas Hobbes en John
Locke. [aldus nl.wikipedia]
