Het is 2 januari en ik zie net achter in het veld gele wolken aan de bosrand van de eerste bloeiende katjes van de Hazelaar (Corylus avellana). De Hazelaar is een "naaktbloeier": de plant bloeit als deze nog geen bladeren heeft en is voor de bestuiving afhankelijk van de wind. Aan de Hazelaar zitten de mannelijke en de vrouwelijke bloeiwijzen op de zelfde struik apart. De mannelijke bloemen zitten in katjes en zijn al in de zomer reeds aanwezig in de oksels van de bladeren. Zodra het warmer wordt ontwikkelen de katjes verder en kunnen tot zo'n 12 cm lang worden. Zijn ze eenmaal compleet uitgeschoven zijn geeft hij de pollen (stuifmeel) af aan de lucht. Door de wind komt een klein deel van het pollen op de stempels van de vrouwelijke bloemen, wat dan tot bevruchting leidt. Vanwege de kleine trefkans produceren Hazelaars daarom erg veel pollen. Dat is pech hebben als je gevoelig bent voor de pollen. Als de Hazelaarpollen je neus- of oogslijmvliezen bereikt kun je hooikoortsachtige verschijnselen krijgen. De vrouwelijke bloemen zitten met drie tot vier stuks in een klein knopje bij elkaar in de oksels van bladeren. Tijdens de bloei zijn de rode stijlen met de stempels te zien; ze vallen dan pas echt op. Na bevruchting groeien de vruchtbeginsels uit tot een noot .Aan het eind van de bloeiperiode krijgt de Hazelaar pas zijn bladeren. Deze zijn eirond met een zwak hartvormige voet en eindigen in een spitse punt. De rand van de bladeren is dubbelgezaagd. De groeiende hazelnoot is aanvankelijk omgeven door een klokvormige gesloten krans van ingesneden schutblaadjes, die niet veel groter zijn dan de vrucht of noot zelf. De vrucht van de hazelaar is de hazelnoot, waarvan de kern eetbaar is.Hazelnoten zijn een bron van vitamine E. Een handvol bevat ongeveer 50% van de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid. Hiernaast bevatten ze veel energie (682 kcal per 100 gram), voornamelijk in de vorm van onverzadigde vetzuren. Hazelnoten worden door vogels als de Vlaamse gaai verspreid. Hazelnoten zijn onlosmakelijk van de Eekhoorn maar ook bij de minder opvallende muizen zijn de rijpe noten zeer geliefd. Verder verspreidt de Hazelaar zich via worteluitlopers. De struik, die zowel in de schaduw als in de zon kan worden aangetroffen, komt vaak op aan bosranden. De Hazelaar is pas na 10 jaar volwassen en gaat dan vrucht dragen. De hazelaar gedijt ook op een minder vruchtbare en/of kalkrijke bodem. De struik is te vinden in loofbossen als ondergroei en in de bosrand en maakt ook deel uit van struikgewas en struwelen. Ook in hagen vind je de Hazelaar aantreffen. Omdat Hazelaar zo vroeg bloeit wordt de struik ook door imkers aangeplant, zodat de actieve bijen in het nieuwe jaar de pollen kunnen verzamelen. Vroeger werd de Hazelaar vaak in knotvorm gehouden. Hierdoor kreeg je mooie rechte handzame stukken om te gebruiken als belangrijke leverancier voor de mandenvlechterij, hekwerken en de binnenkern van leemmuurtjes van vakwerkhuizen zoals je die nog ziet in Midden- en Zuid-Limburg.
