Zbigniew Herbert (1924 – 1998) is zijn gedicht "een steentje" niet Spinozistisch?

0
385

In dezelfde dichtbundel van Zbigniew Herbert (1924 – 1998), uit 1974, door Gerard Rasch in 1990 vertaald als 'Meneer Cogito', en waaruit ik in een blog van 11 september 2008 zijn prachtige gedicht overnam: “Meneer Cogito vertelt over de verzoeking van Spinoza,” staat nóg een gedicht waaruit mij een zuchtje Spinoza tegemoet waait: “Een steentje.”

Je voelt hoe de idea lapidis, de idee van de steen met de materiële steen samenvalt in: “nauwkeurig gevuld met de betekenis van steen.” Met de blogs over de verschillende steen-metaforen bij Spinoza in het achterhoofd (zie onder), ervaar ik hoe in dit gedicht méér Spinozisme verborgen zit dan bij hen die menen met “de steen denkt op z’n steens” Spinoza’s zienswijze over de geest uit te leggen. Toch lijkt met “zijn grenzen bewakend” de eindigheid (het hebben van einden in ruimte en tijd) én de conatus te worden verwoord en is er sprake van waarneming door de steen met “een rustig en heel helder oog”.
Maar goed, geen polemiek hier, maar genieten van dit steengoede steengedicht.