Was de dichter J.C. van Schagen (1891 – 1985) wel Spinozistisch?

0
349

Naar aanleiding van het blog van gisteren over “Bene agere et laetari” stuurde Adrie Hoogendoorn mij het ex libris van "dichter-spinozist" J.C. van Schagen. Het is afkomstig uit de brievenbundel: 'Je moet het zwijgen' (1987).

De randtekst luidt “male agere et laetari  –  ex libris J.C.J. van Schagen”

Het dateert van 1936, midden in een periode waarin hij niets publiceerde. Tussen 1928 (Litanie, poëzie) en 1946 (Flarden van den wind, proza) gaf hij niets uit. We zien een scheepje op woelige golven en dan daarboven die omkering van de uitspraak van Spinoza: male agere et laetari.

Agere is niet ‘passief ondergaan’, maar is (actief) ‘handelen’. Het gevaar, datgene waarvan je weet dat het riskant en misschien wel niet goed voor je is, wordt opgezocht en dat zou dan gelukkig maken. Zeg maar: de belevingskick van het opzoeken van het gevaarlijke. De kick van wetens en willens doen wat – misschien – niet goed voor je is.