Volgens mij verkoopt Umberto Eco in Lector in fabula over Spinoza’s Ethica enigszins fabuleuze onzin. Ik weet niet of Herman De Dijn (in: 'Umberto Eco in Leuven') iets dergelijks stelt in zijn bijdrage aan de in 1999 gehouden conferentie “Eco in fabula” waarvan in 2002 het boek verscheen F. Musarra, e.a. (ed.), Eco in fabula: Umberto Eco in the humanities. [Leuven University Press, 2002, p. 17-18].
Eco is naast romancier en nog veel meer, vooral semioticus. Een semioticus heeft iets van een tekenleraar: werkt met technisch vakmanschap, maar vooral ook met veel verbeelding. En die verbeelding speelde Eco parten toen hij de fabula van de Ethica ging fabuleren. Misschien zouden de vele boeken en vooral eredoctoraten van Eco mij moeten afschrikken – wat ik mij wel verbeeld hem tegen te spreken? Ik denk echter dat de universitaire wereld buiten Nederland een beetje heeft overdreven: zo vielen ze over elkaar heen om Eco eredoctoraten te verlenen [zie hier]. Dat terzijde – ik doe niet aan autoriteit en kijk alleen naar wat hij schrijft.
In Lector in fabula (Bert Bakker, 1989, oorspr. 1979) gaat het Eco erom de actieve rol van de lezer in het interpretatieproces te betrekken. Hij wil de lezer – zij het met beperkingen – ín de tekst plaatsen. Nadat hij het over van alles heeft gehad, o.a. over dat een tekst een product is waarvan de interpretatie deel moet uitmaken van het generatieve proces, en over de rol van de ‘model-lezer’ die een auteur altijd bij zijn schrijven zal incalculeren als degene die medewerking zal verlenen om bij zijn actualisering van de tekst interpretatief dezelfde weg af te leggen als hijzelf (de auteur) bij het genereren ervan heeft afgelegd, schetst hij kort hoe volgens Aristoteles in zijn Poetica er in een vertelling slechts ‘één actant’ (handelende speler), een beginstand en een reeks zich in de tijd voltrekkende en uit oorzaken voortvloeiende veranderingen en tenslotte één eindresultaat hoeft te zijn.