Spinoza’s uitzicht

0
400

Op dit schilderij dat J. Lamers in 1880 maakte, is heel goed een indruk te krijgen van het uitzicht dat Spinoza als jongeman in Amsterdam kon genieten. Zijn vader huurde van Willem Kiek het huis aan de Houtgracht. Dat was, zoals A.M. Vaz Diaz begin jaren ’30 uitzocht, het vijfde vanaf de Lazarussteeg. Drie daarvan zijn op dit schilderij te zien rechts van de Mozes en Aäronkerk; die zijn ook allang afgebroken.

De Houtgracht loopt voor de Mozes en Aäronkerk langs. Op de voorgrond zien we de Leprozengracht. Twee jaar nadat dit geschilderd was, in 1882 dus, werden de Leprozengracht en de Houtgracht gedempt en ontstond het Waterlooplein. De Mozes en Aäronkerk is ontstaan uit een katholieke schuilkerk in het huis 'Moyses', ter hoogte van de huidige kerk. Kort daarna werd ook het aangrenzende huis 'Aäron' aan de Houtgracht erbij getrokken. In 1686 werd een grote kerk gebouwd die in 1759 verfraaid werd. Het huidige gebouw, in neo-klassieke stijl, naar ontwerp van Tieleman Franciscus Suys dat we hier dominant op de afbeelding zien, verrees tussen 1837 en 1841. Dat staat dus op de plaats waar vroeger drie, misschien vier huizen hadden gestaan. Eén daarvan was het huis waar de de Spinoza’s woonden. Wie nu het Mozeshuis binnenwandelt, loopt dus door het vroegere huis van Spinoza.

Als je je nu inbeeldt vanuit dat huis ongeveer vanuit het midden van de Mozes en Aäronkerk naar buiten te kijken, krijg je door dit schilderij een indruk van het fraaie uitzicht van de Spinoza’s. Zij keken uit op de Leprozengracht die verderop uitliep in de Amstel. Zij hadden dus een zeer ruim uitzicht. Ziet u de jonge Spinoza daar al – in de verte kijkend – niet een beetje filosoferen?