Spinoza en Pascal

0
385

Er lijkt me eigenlijk nauwelijks een goede reden om een blog met een vergelijking van Spinoza (1632-1677) met Pascal (1623 – 1662) te hebben. Zij waren wel tijdgenoten, maar hebben waarschijnlijk niet van elkaars bestaan geweten. Maar goed – ooit moet het er een keer van komen. Over de aanleiding waarom dan nu, zodadelijk.

Op deze poster die kunstenaresse Maureen Flynn-Burhoe maakte over Spinoza en tijdgenoten zitten Spinoza en Pascal met hun ruggen naar elkaar. Dat geeft een aardig beeld over de gigantische tegenstelling tussen hen beiden. Groter dan het verschil tussen de transcendente God van Pascal (die van Abraham, Isaak en Jakob) en de immanente God of de Natuur van Spinoza is niet denkbaar. Ze hebben ook een heel verschillende opvattingen over religie, een traditionele/gelovige en een meer moderne/rationele.

De aanleiding is een artikel vandaag in Trouw n.a.v. een recent uitgekomen boek van Rudi te Velde (red.): ‘Pascal als religieus denker’, Klement, 2011, met bijdragen van Bert Blans, Willem Jan Otten, Ad Peperzak, Arjan Plaisier en Rudi te Velde.

De krant geeft korte interviews met twee van de bijdragers, Willem Jan Otten en Arjan Plaisier, en de emeritushoogleraar wijsgerige antropologie Theo de Boer (1932), schrijver van onder meer ‘De God van de filosofen en de God van Pascal’ (1989)