Kunnen we Spinoza’s God lezen als ‘de werkelijkheid’? Dat was de vraag en ik keek in het eerste blog eerst naar de herkomst van het woord via Meister Eckhart’s 'Wercelicheit', dat een vertaling was van actualiteit, actualitas. En in het blog erna naar hoe bij Eckhart de relatie lag tussen God en de werkelijkheid.
Er is ook nog het woord 'realitas' dat ook met 'werkelijkheid' wordt vertaald. Of er al dan niet verschil is tussen waar beide woorden voor staan, zal hopelijk nog blijken.
Ik keek ook eens hoe de Dikke Van Dale de betekenis van het woord werkelijkheid omschrijft. Als eerste betekenis wordt gegeven: 1. "wezenlijkheid, realiteit"; 2. "het wezenlijk-zijn of zo-zijn;" en 3. "dat wat werkelijk is." Wezenlijkheid?
Hoeveel mensen zullen zich bij die uitleg iets kunnen voorstellen? Ook die omschrijving geeft m.i. duidelijk aan dat de herkomst van het woord de filosofie is. Wel aardig is dan te zien dat mijn Van Dale [9e druk uit 1970] al in het begin van de toelichting laat lezen: "Spinoza zegt: "hoe meer volmaaktheid iets bezit, des te meer werkelijkheid bezit het." De Van Dale van 2005 heeft het lemma 'werkelijkheid' flink ingekort, maar geeft nog steeds deze zogenaamde bewering van Spinoza.
