Masaniello werd de bijnaam van Tommaso Aniello (1620 – 1647), een eenvoudige, analfabete Napilotaanse visser die in 1647 gekozen werd om protest aan te tekenen tegen een nieuwe belasting op fruit en die zo de leider werd van een volksopstand tegen de Spaanse onderkoning in Napels en de onderdrukking door de adel. Het werd een complete opstand tegen de Spaans-Habsburgse overheersing. De opstand had succes maar Masaniello werd door een door de adel gehuurde huurmoordenaar vermoord. Het was een opstand van zes dagen, een slechts zeer korte machtsgreep, die echter veel weerklank ondervond. Het was een sensatie in heel Europa. Masaniello werd ook in de Nederlanden een populaire figuur, onderwerp van prenten, een medaillon en zelfs van een opera van D.-F.-E. Auber and Eugène Scribe, La Muette de Portici, ook wel Masaniello genoemd (1828). Het was deze opera die in 1830 in Brussel de aanleiding gaf tot de Belgische opstand.
