Pieter van Woensel (1747 – 1808) over de rekruuten van Spinoza

0
448

De arts, wereldreiziger en reisbeschrijver van Woensel, een vrijdenker met een liefde voor het zonderlinge en afkeer van gebaande wegen nam geen blad voor de mond.

Nadat hij in 1770 in Leiden promoveerde vertrok hij in 1771 als legerarts naar Sint-Petersburg. Nadat hij in 1780 naar Amsterdam was teruggekeerd, publiceerde hij in 1781 De Tegenwoordige Staat van Rusland, dat ook in Rusland verscheen. Daarna vertaalde hij uit het Frans een werk over de afschaffing van slavernij. In 1784 vertrok hij voor anderhalf jaar naar Constantinopel, waarna hij de Turkse samenleving beschreef in Aanteekeningen, gehouden op eene reize door Turkeyen, Natoliën, de Krim en Rusland in de jaren 1784-89, (twee delen). Constantinopolen [Amsterdam], 1789 en 1793

Uit het hoofdstuk Staat der Geleerdheid in Turkijen in de derde bundel, die bij DBNL gedigitaliseerd staat, citeer ik de tekst (op p. 248-252), waarin Van Woensel 111 jaar na de dood van Spinoza het heeft over dat in de steden van zijn tijd "spinoza meer rekruuten gemaakt heeft" dan eerder in eeuwen ('sic!) – ook onder de 'Muzulmansche Philosoophen'…