Deze dagen heb ik weer eens Gebhardts Spinoza. Von den festen und ewigen Dingen uit 1925 ter hand genomen – die knappe weergave zonder geometrische ordening van Spinoza’s filosofie die ik in een blog Gebhardts Spinoza Brevier heb genoemd. Mateloze bewondering heb ik voor hoe knap hij dit werk heeft uitgevoerd. Hoeveel Spinoza-studie moet hieraan ten grondslag hebben gelegen.
Heel af en toe lees ik er weer eens in. Ik wilde dat ik het kon opbrengen om als een soort Spinozistische monnik er dagelijks in ‘te brevieren’. Er is veel uit Gebhardts weergave op te steken. Ook de inleiding is overwegend een genot om te (her)lezen. Maar…
Telkens verbaas ik me er weer over hoe hij in die inleiding meermalen schrijft dat idee “Geist oder Wesenheit” is [p. XXVIII]. Zo schrijft hij een pagina verder: “Stehen auch die Ideen untereinander in deselben sachlichen Bezogenheit wie die Körper, deren Wesenheit oder deren Geist sie sind… etc”.
