In het blog van twee dagen terug over Bernardus Nieuhoff citeerde ik van Ferd. Sassen en Siebe Thissen dat diens boek Over Spinozisme (1799) zonder gevolg bleef. Helemáál zonder gevolg bleef het echter niet.
In het artikel van Heine Siebrand dat ik in dat blog over Bernard Nieuhoff citeerde, had ik kunnen lezen, dat Johannes Kinker in het Magazijn voor de Critische Wijsbegeerte van predikant-filosoof Paulus van Hemert (1756-1825) in 1800 kritiek op Nieuhoff’s boek uitte, er “zijn zeer lange Spinoza-gedicht God en Vrijheid” in plaatste, met de voordracht waarvan hij in Felix Meritis grote bijval oogstte. Dit werd voor mij aanleiding om naar meer informatie hierover op zoek te gaan. In een uitvoerige aantekening vermeldde Kinker dit gedicht juist naar aanleiding van dit boek van Nieuhoff te hebben gemaakt:
"Een gezegde van den Hoogleeraar NIEUWHOFF , in zijn werk over spinozisme, gaf aanleiding tot dit Dichtstuk. Hij zegt daar (bl. 149): ‘Ter omkeering van het spinozisme kan men, wil men streng zijn, zeer kort de zaak afdoen. Men betooge slegts, dat God eene eigenlijk vrije, zedenlijk vrije [scheppende] waereldoorzaak zij, die al wat is, eens deed voordkomen – deze waereld, als het bestvoegend middel, naar de keuze zijner oneindige wijsheid, ter bereiking van het door Gods algenoegzaamheid zelve vrijwillig bestemde doel – of, dat God zedenlijk vrij is.’ – ‘Staat deze waarheid (laat hij er op volgen) dan valt het spinozisme.’ "
Dit gedicht met lange aantekening dat werd opgenomen in Johannes Kinker, Gedichten [Johannes van der Hey, Amsterdam 1819-1821] is gedigitaliseerd te vinden bij DBNL en bij books.google.
Graag vul ik mijn eerdere blog van 5 febr. 2009 over "Johannes Kinker (1764 – 1845) kantiaan & spinozist" met dit nieuwe blog aan. Siebe Thissen heeft meermalen – en ik heb er in dat eerdere blog over Kinker voldoende aandacht aan besteed – beschreven dat Johan Kinker “zijn kantianisme verrijkte met de denkbeelden van Spinoza.” Nergens betrekt Thissen daarbij diens leerdicht “God en vrijheid”(1800) – wel diens leerdicht “Het Alleven of de wereldziel” (1812).
