Opvallend hoe over deze evangelische theoloog in de Duitse en Engelse Wikipedia niets te vinden is over het feit dat hij de eerste bezorger was van de verzamelde werken van Spinoza: Opera quae supersunt omnia.
Als je er iets over leest, bijvoorbeeld bij Jelle Kingma (zie aan het slot) wordt het accent erop gelegd dat het een wat slordige editie is, waarin nogal wat fouten voorkomen. Maar ik zou het accent willen leggen op zijn bijzondere verdienste om ervoor te zorgen, waar de belangstelling voor Spinoza sinds de Pantheismusstreit gestegen was, dat Spinoza niet alleen in stoffige bibliotheken te vinden was, maar bij boekhandelaren verkrijgbaar werd. Wel bestemd voor hen die Latijn lazen, uiteraard. Hem komt dus toe herinnerd te worden als de eerste die alle werken van Spinoza in twee banden uitgaf. Daarom over hem een wat langer blog.
Tijdens een wetenschappelijke reis door Duitsland, Nederland, Engeland en Frankrijk wijdde hij zich aan een studie van oosterse talen en werd in 1789 daarin professor aan de universiteit van Jena. In 1793 werd hij er gewoon hoogleraar in de theologie; daarna in 1803 in dezelfde functie in Würzburg. In 1807 werd hij Schulrat te Bamberg, in 1808 trok hij naar Nürnberg en in dat jaar werd hij lid van de Bayerischen Akademie der Wissenschaften. Van 1811 tot zijn emeritaat in 1844 werd hij hoogleraar in exegese en kerkgeschiedenis aan de universiteit van Heidelberg, waar hij betrokken was bij de aanstelling van Hegel in 1816. Hij stierf op 10 augustus 1851; zijn graf bevindt zich in de professorenrij op het Heidelberger Bergfriedhof.
Als lutheraan in de Verlichtingseeuw geloofde hij sterk in individuele autonomie en vrijheid t.o.v. de kerkelijke dogma’s. Hij stond een vrije en onbevooroordeelde studie van de theologie voor. Zijn richting in de theologie was dan ook vooral rationeel, meer dan religieus; met zijn rationele benadering had hij invloed op Hegels theologie. Paulus was voorstander van assimilatie van de joden in de Duitse cultuur. Naar zijn mening zouden de joden alleen als aparte natie gezien moeten worden, zolang ze nog hun religie toegewijd waren, want dat zorgde voor hun behoud in een land dat niet hun eigen land was en waarin ze volgens hem geen politieke rechten konden claimen.
Van zijn werken zouden tegenwoordig nog bekend zijn:
· 1802, Philologisch-kritischer und historischer Kommentar über das neue Testament
· 1828, Das Leben Jesu als Grundlage einer reinen Geschichte des Urchristentums (2 delen)
