Op 7 mei 2011 had ik een blog:
"Abel J. Herzberg (1893 – 1989) wat te denken van zijn sterke
verhaal over de Ethica?" Het ging over het verhaal dat hij in
zijn dankwoord bij de uitreiking van de P.C. Hooftprijs op 14 oktober
1974, vertelde over een oude vrouw die in het concentratiekamp
Bergen-Belsen de Ethica had gelezen. Ik gaf mijn redenen,
waarom ik aan de oprechtheid en waarheid van dat verhaal twijfelde.
Naar mijn gevoel had Herzberg het beschrevene geënsceneerd omdat het
hem goed uitkwam bij de boodschap die hij wilde brengen (dat haat
niets oplost). Voor de duidelijkheid: ik twijfelde er niet aan dat
hij bij iemand in het 'Vorzugslager' (het 'bevoorrechtenkamp') Bergen-Belsen de Ethica had aangetroffen, maar over wat hij daar
verder over beweerde.
En zie, tweeënhalf jaar later,
op oudjaarsdag, ontving ik een e-mail met de tekst:
"Weet u niet dat de Espinoza
episode ook in Tweestromenland onder 15 februari 1945 voorkomt? Ik
begrijp niet waarom u aan de waarheid daarvan zou twijfelen."
De e-mail was afkomstig van Jack
Santcross, de vertaler in het Engels van Herzberg's Tweestromenland
tot: Between Two Streams – a diary from Bergen-Belsen
(Tauris Parke, 1997, 2008)
