Yasmina Reza – In de slee van Arthur Schopenhauer. Afscheid van Spinoza?

0
438

Het is een dun boekje, bestaande uit acht door een viertal personages tegen elkaar gehouden monologen, die lezen als toneel. En het is blijkbaar ook toneel. Aan het eind vraagt de vertaler, die bij gebreke van een vrouwelijk equivalent voor psychiater de psychiater uit de Franse tekst in psychologe heeft gewijzigd: ”Bij een eventuele toneeluitvoering wordt de regisseur verzocht de psychologe weer te vervangen door een psychiater.” Is dat omdat de vier personages uit twee mannen en twee vrouwen bestaan? Eerder is Yasmina Reza’s Dans la luge d'Arthur Schopenhauer (2005) in het Duits vertaald als Im Schlitten Arthur Schopenhauers: Ein Theaterstück (2006). In 2010 is het als deel 21 in de reeks Perlouses, Franse korte verhalen en essays van Voetnoot, uit het Frans vertaald door Martin de Haan, uitgebracht als In de slee van Arthur Schopenhauer [ISBN 9789078068 372]

De flaptekst deelt ons mee: “De Spinozaspecialist Ariel Chipman zit in zijn stoel en laat zijn hand slap neerhangen van de armleuning. Zijn wilskracht is gebroken, hij beseft dat hij al die tijd in een theoretisch spiegelpaleis heeft geleefd en dat Spinoza’s filosofie van de blijheid hem in het echte leven geen enkele steun biedt. In acht hilarische monologen leveren hijzelf, zijn vrouw Nadine, een kennis en een psychologe commentaar op het debacle.

Tegen de eenzaamheid van de personages en ‘de slee van Arthur Schopenhauer’ die hen geruisloos naar de dood voert, lijkt geen kruid gewassen. Maar juist waar we het niet verwachten gloort tussen de regels door een sprankje hoop. Het leven als geheel mag dan zinloos zijn, de delen kunnen wel degelijk zin en waarde hebben. De liefde, bijvoorbeeld, of een nieuwe jurk.