In de reacties op het blog over “Spinoza's God en zijn idee van God,” kwam Adèle
met de opmerking: “Spinoza zelf geeft het voorbeeld van hoe water gedeeld kan
worden [bijvoorbeeld in schaaltjes], maar de substantie water niet [denk:
watermoleculen]. (E1/15s).” Ik verzette mij tegen die lezing van substantie als
watermoleculen.
Spinoza onderscheidt in 1/15s water als water [aqua, quatenus aqua] van water als
substantie [aqua quatenus substantia];
aqua, quatenus aqua is een modificatie of modus van aqua quatenus substantia. Water
als modus [aqua, quatenus aqua] zien we [met onze verbeelding] als scheidbaar
en verdeelbaar; water als substantie weten we [met ons verstand], is onscheidbaar
en onverdeelbaar.
Het is nog niet zo’n eenvoudig te begrijpen voorbeeld dat
Spinoza ons in dit Scholium voorzet. En het goede begrijpen, wordt nog eens
extra bemoeilijkt door een vertaalfout van Henri Krop. Ik kom daar zo op.
De vertaling van "water als substantie" in 't
molecuul H2O vind ik nogal discutabel; het gaat bij H20
immers om water zoals we het in het universum kennen, "water als
water". In de geest van Spinoza’s systeem, zou je H20 eerder als
de idee of definitie van water kunnen aanduiden.
