Stapel en Spinoza

0
371

Diederik Stapel. Foto: Jack TummersAfgelopen week werd bekend dat de universiteiten van Tilburg en Groningen aangifte hebben gedaan tegen de voormalige Tilburgse hoogleraar Diederik Stapel. Stapel moet volgens de universiteiten worden vervolgd wegens grootschalige wetenschappelijke fraude en oplichting. Justitie stelt een onderzoek in en bekijkt of er voldoende bewijsmateriaal voorhanden is om Stapel te kunnen laten vervolgen.
Eind oktober adviseerde de commissie Levelt in haar onderzoeksrapport naar de fraude door Stapel de getroffen universiteiten aangifte te doen. Volgens de commissie heeft Stapel gegevens verzonnen in zeker 30 artikelen in gerenommeerde wetenschappelijke tijdschriften. Bij nog tientallen publicaties bestaan verdenkingen van fraude, die nog worden onderzocht.


Stapel "moest wel frauderen"
In de rubriek Podium van Trouw van 17 november stelde wetenschapsfilosoof aan de Tilburgse universiteit Herman de Regt dat Stapel niet anders kón dan frauderen. Stapel zou volgens De Regt terecht wijzen op de druk der omstandigheden, waar hij niet onderuit kon. En hij eindigt met de stelling: “Als blijkt dat de omstandigheden ons gedrag onbewust leiden, en als blijkt dat het getoonde gedrag ongewenst is, dan wens je dus andere omstandigheden. Dat is het gelijk van Stapel.”
De voorzitter van de Amsterdamse Spinoza Kring, Frank van Kreuningen, verwees tijdens de Spinozadag die vorige zondag in Paradiso werd gehouden, met instemming naar dit artikel. Het zou een Spinozistische inslag hebben. Maar De Regt geeft, zonder dat hij diens naam noemt, slechts de halve Spinoza. Ik kom daar zodadelijk op.