De christelijke God moge dan de mensheid hebben geschapen, Spinoza’s God heeft 'de mensheid' ertoe veroordeeld zich steeds opnieuw uit te vinden – want mensheid is deels werk van mensen.
Siep Stuurman, tot 1 september j.l. hoogleraar Europese geschiedenis in Rotterdam, schreef met De uitvinding van de mensheid. Korte wereldgeschiedenis van het denken over gelijkheid en cultuurverschil (Bert Bakker, 12009, 52010) een werkelijk indrukwekkend boek over wat de ondertitel belooft. Het gaat hem om het begrip ‘mensheid’, niet om de menselijke soort. Dat laatste is een biologische categorie, het eerste duidt op het besef dat mensen aan elkaar gelijk zijn – dat zij tot eenzelfde – zij het niet eenvormige – morele gemeenschap behoren. Dat is een geleidelijke erkenning en ontdekking; of liever, volgens Stuurman: een uitvinding.