Bij herlezing van het “Woord vooraf” door Wiep van Bunge bij het boek
van Henri Krop, Spinoza. Een
paradoxale icoon van Nederland (2014), viel mij de
passage op: “Zonder te vervallen tot wat wel ‘panspinozisme’ is genoemd, laat
Krop overtuigend zien… enz.” Nu kun je je bij panspinozisme meteen wel
voorstellen wat ermee bedoeld zal zijn, maar komt die term vaker voor? En zo
ja, wat wordt er dan zoal mee aangeduid?
Dus het zoekwoord
ingegeven in Google. En dan vallen twee dingen op: 1. je krijgt nog geen pagina
aan resultaten (Google zegt ‘5’ maar geeft er ‘7’) en 2. Bovenaan wordt een
link naar dit blog van
Spinoza.blogse gegeven, waarin te lezen is: “in
dezelfde jg [van De zeventiende eeuw] besprak Th. Verbeek: W. Klever. Mannen rond Spinoza (1650-1700). Presentatie
van een emanciperende generatie [Hilversum, Verloren, 1997]. HIj
verzint er de typering "Klevers panspinozisme." [Hier] Als je op ‘hier’ klikt, blijkt dat die bespreking niet
meer gegeven wordt, indertijd blijkbaar wel, anders had ik van de typering
"Klevers panspinozisme" niet geweten.
De tweede hint is naar een masterscriptie waar ik zo op
terugkom.
In de andere hits blijkt het steeds te gaan om de ‘strategie’
van Bayle om overal in de geschiedenis sporen van een soort pan-spinozisme op
te sporen. Zo vind je