De uitvoerige discussie die zich ontspon, vooral tussen Henk Keizer en mij, op de blogs Een helder diagram van Spinoza’s metafysica en Spinoza's Deus quatenus. Ofwel Spinoza’s perspectivisme, was voor mij aanleiding om de brochure te bestellen waarin de toespraak was opgenomen die Eccy de Jonge op 25 mei 2002 voor de Vereniging hield: “Reinstating the Infinite: Arne Naess and the Misappropriation of Spinoza’s God.” (Mededelingen vanwege het Spinozahuis nr 86)
Ik had daarbij eigenlijk kennis willen kunnen nemen van Arne Naess Spinoza's Finite God (Hfst 15 van de Verzamelde werken van Arne Naess), maar dat kon ik nog niet te pakken krijgen. Ik wilde nagaan of Naess tot zijn Spinoza's Finite God kwam op de manier, waarop ik erover schreef, namelijk of hij het Universum zag als Deus quatenus modificatus. Ik krijg uit de bestrijding door Eccy de Jonge van wat zij noemt het anti-Spinozisme van Arne Naess, de indruk dat Naess op een heel andere en nogal betwistbare wijze tot zijn wat hij noemt ‘Eindige God’ kwam.
De Jonge geeft aan hoe Naess God als eindig wezen zag, namelijk als de totaliteit van alle eindige dingen en hoe hij vervolgens ten onrechte tóch als Spinozist gezien wilde worden. Zo bestrijdt De Jonge bijvoorbeeld het nogal dualistische onderscheid dat Naess maakte tussen God als schepper en de schepselen (de eindige dingen of de natuur in z’n geheel), waarbij hij God als het creërende aspect van de natuur ziet (de natura naturans), waarmee hij echter in De Jonge’s ogen God scheidt van de geschapen wereld, hetgeen hem de transitieve (overgaande) oorzaak van eindige dingen maakt en niet de immanente (inblijvende) oorzaak. Hij maakt zo, volgens De Jonge, een “metafysische dichotomie” tussen de natura naturans en de natura naturata, waar die niet bestaat.
Nu gaat het mij hier verder niet om de al dan niet juiste interpretatie van Arne Naess. Daarin kan ik mij zonder kennisneming van diens teksten in dezen niet mengen. Mij gaat het hier om de in het verlengde van de genoemde blogs zeer bruikbare toelichting die Eccy de Jong geeft inzake hoe de natura naturans en natura naturata gezien moeten worden. De door De Jonge bestreden foutieve lezing, wordt namelijk wel vaker gedaan. Ik geef hier de betreffende zeer nuttige passage in vertaling.
