Met dit blog wil ik graag enige aanvulling bieden op een heel aardig artikel van Adri K. Offenberg, "Fictie rond Spinoza." 1) Hij heeft daarin informatie bijeengebracht over wat er bekend was over onderstaande staalgravure en over de maker van het oorspronkelijke olieverfschilderij dat aan deze gravure ten grondslag lag, te weten Maurits Léon. [In zijn tijd werd zijn naam als Léon geschreven, tegenwoordig wordt hij meest als Leon aangeduid]
‘Spinoza voor zijne regters’, staalgravure van J.H. Renneveld (1832–77), naar een verdwenen schilderij (ca. 1865) van Maurits Leon (1838–65). Afkomstig uit: Jacob van Lennep, Willem Moll en Johannes ter Gouw, Nederlands geschiedenis en volksleven in schetsen (Leiden 1868–72). De scène stelt Spinoza voor ten overstaan van de bestuurders van de Amsterdamse joodse gemeente, die hem willen verbannen. [Van de UVA]
Offenberg schrijft: “Vrijwel nergens is er iets over hem te vinden […]. Ook niets op internet, behalve over een veiling van drie romantische schilderijen van zijn hand.” Inmiddels, twee jaar verder, is er best wel wat op internet te vinden; daarvan zal ik in dit blog wat laten zien.
Maurits Leon werd op 10 maart 1838 in Den Haag geboren als tweede zoon van advocaat Dr. David Léon en Sarah de Vries – een Sefardische familie in redelijke welstand. Als 11-jarige jongen kreeg hij al les van de schilder Huibert van Hove. In 1856 ging hij in Antwerpen studeren aan de Koninklijke Academie, waarna hij naar Amsterdam trok en verbonden werd aan de studio van de schilder Pieter Greive. Vanaf 1859 exposeerde hij zijn eerste acht romantische schilderijen (“onbekend waar deze zich bevinden,” volgens Offenberg, maar hierna blijkt toch dat er enige boven water zijn). Vanaf 1862 begon hij als student van David Bles in Den Haag 2) zich te interesseren voor diens historische interesse [hierna een paar historische taferelen] en verdiepte hij zich in joodse thema’s, met name de joodse eredienst. Hij was waarschijnlijk de eerste joods-Nederlandse schilder die taferelen uit de joodse religie en de geschiedenis van de Portugese joden in Nederland ging schilderen.
[Christiaan J. Roosen: Maurits Leon. Probably the first Jewish painter of Jewish subjects in the Netherlands (1990; jhm)
Offenberg noemt de volgende items (wat ik van hem citeer kleur ik blauw):
