Graag wijs ik op een intrigerende
samenvatting van Mark Behets, bekend van reacties op dit weblog, van
Spinoza's metafysica. Deze is te vinden op de website
Spinoza in Vlaanderen. Ik attendeer er vooral ook op daar Mark zich
door informatie en discussies op dit weblog mede heeft laten
inspireren. De titel is "Spinoza’s metafysica: vandaag nog
geloofwaardig? (I)". Er komt dus nog meer. Spannend is dat zijn
opzet is om na te gaan of Spinoza's metafysica "nog houdbaar is
na vergelijking met de huidige stand van de wetenschap." Ik ben
benieuwd.
Hij veronderstelt dat Spinoza's
"taal en begrippenwereld in de zeventiende eeuw in de
intellectuele wereld gebruikelijk was." Dat is voor mij de
vraag. Spinoza gaf aan zoveel scholastieke termen, vooral die van
theologische herkomst, een zodanige eigen betekenis-draai dat ook
tijdgenoten al hem niet altijd en helemaal konden volgen.
Eén opmerking nog bij de passage
"alle afzonderlijke (fysieke) dingen en gedachten zijn slechts
in schijn (= in de “verbeelding” van de mens) afzonderlijk. Het
zijn “modi”, expressies van de activiteit die de essentie is van
de God-Natuur."
Letterlijk klopt dit (modi zijn geen
afzonderlijke substanties), maar doordat dit vaak is uitgelegd alsof
de dingen niet bestaan en alleen de ene substantie zou bestaan, is
het toch nuttig erop te wijzen dat voor Spinoza substantie én modi
bestaan [Ethica 1/28d]. Modi bestaan in de substantie oftewel God, maar alle modi tezamen putten
a.h.w. de substantie uit: substantie is niet iets dat apart van de
modi bestaat (transcendeert deze niet, maar is er immanent in). Als we alle modi zouden kunnen wegdenken, zou er ook
geen substantie meer bestaan. Dus in zeker opzicht bestaat de
substantie of God in de modi.
Mark deed deze poging tot
visualisering [voor toelichting verwijs ik naar zijn artikel]