Slechts een dozijn jaren na het uitkomen van het eerste deel van de
beroemde Franse "l’Encyclopédie"
van d'Alembert en Diderot, verscheen in Londen het eerste deel van een kortere
reeks, die naar Bayle’s Dictionnaire
historique et critique uit 1697 zich ook ‘dictionary’ noemde, maar in feite
ook een encyclopedie was:
Temple Henry Croker, Thomas Williams, & Samuel Clark (Eds.), The
Complete Dictionary of Arts and Sciences, in which the Whole Circle of Human Learning is Explained, and the
Difficulties attending the Acquisition of Every Art, Whether Liberal or
Mechanical, are Removed, in the Most Easy and Familiar Manner. London, Vol
I, 1764, Vol II, 1765, Vol III, 1766
Temple Henry Croker (±1730 – ±1790) was de hoofdauteur en deed
theologie en filosofie, Thomas Williams was de redacteur van medische en Samuel
Clark van mathematische onderwerpen. Waarschijnlijk is het lemma ‘Spinozisme’
van de hand van Temple Henry Croker. Het staat in Volume III [books.google].
Het is in mijn ogen een redelijk respectvol artikel,
waarbij wel aardig te zien is hoe sterk op Bayle werd geleund. Met name het fenomeen
dat Spinoza’s leer maar één handelend subject zou kennen, God “the sole agent
as well as patient” (sic), die dus geacht werd allerlei tegenstrijdige dingen
tegelijk te doen en te ondergaan, was iets waarin Bayle werd gevolgd en waar Croker
niet uitkwam. Opmerkelijk is ook dat substantie door hem vooral werd begrepen
als “materiaal waar iets van gemaakt is” en dat leidt tot een bijna hilarisch
betoog.
In dit
blog breng ik hieruit het lemma SPINOSISM [books.google direct]
