Voortdurend op zoek naar zowel geleerde als literaire teksten over Spinoza, doe ik regelmatig een ontdekking die ik met vreugde doorgeef op dit blog – in de hoop uiteraard dat ik er iemand plezier mee doe. Dit weekend kwam ik een werkelijk schitterend verhaal uit 1898 over Spinoza op het spoor van de joods-Engelse humorist, schrijver, filosoof en zionist Israel Zangwill.
Zijn Dreamers of the Ghetto (1898) bevatte essays over beroemde joden zoals Baruch Spinoza, Heinrich Heine en Ferdinand Lassalle. Zijn verhaal in de bundel, The Maker of Lenses, zou ook omgevormd zijn tot een toneelstukje The Lens Grinder; het verhaal zelf is trouwens al zeer scenisch geschreven – een zeer levendige sketch. Zangwill schrijft een prachtig spel uit waarbij hij de omvorming van de passie voor Clara van den Enden tot zijn ene grote ‘actie’ (want zo is het geen door uitwendige invloeden beheerste passie meer) centraal stelt: zijn liefde voor het doorgronden van alles en vergroten van zijn kennis van God.
Het is met grote kennis van zaken, ook van Spinoza's filosofie, en met veel inleving geschreven.
