Bij het speuren naar informatie over René Worms en de
begintijd van de sociologie, kwam het volgende boek op mijn pad. Het bracht een
aardige anekdote aan.
De Société d'autopsie mutuelle is een antropologische kring
van vooruitstrevende burgers die ten doel had onderzoek te genereren naar
eventuele samenhang tussen persoonlijkheid, geschiktheden en de morfologie van
de hersenen. Hij werd opgericht op 19 oktober 1876. De leden doneerden hun
lichamen na hun dood aan deze Maatschappij tot wederzijdse autopsie. Daarbij
zorgden de leden er tevens voor dat de onderzoeksorganisatie beschikte over 
een
uitvoerige beschrijving van hun persoonlijkheid, vaardigheden, gewoonten etc. Er
is weinig onderzoek naar deze organisatie gedaan, maar Jennifer Michael Hecht schreef
er een intrigerend boek over, The End of
the Soul: Scientific Modernity, Atheism, and Anthropology in France [Columbia
University Press, 2013 – boooks.google]
Heerlijk wel wat een verkeerde cover het boek heeft (dat hoef ik hier toch niet uit
te leggen?)!
De uitdijende kring was een illustratie van het groeiende aantal
vrijdenkers en atheïsten en van een strijd die burgers bereid waren op te nemen
tegen de traditie en vooral de katholieke Kerk. De kring telde beroemde
aanhangers als schrijver Emile Zola, staatsman Leon Gambetta, de voorvechtster
van geboortecontrole, Margaret Sanger, en Arthur Conan Doyle.
Opmerkelijk is hoe weinig Spinoza in het boek voorkomt, maar
wel laat zich de volgende aardige anekdote lezen.