Zoals ik in mijn eerste blog schreef over dit opvallende boekje, dat te zien is als het Spinoza-brevier van Carl Gebhardt, Spinoza, Von den festen und ewigen Dingen [Uebertragen und eingeleitet von Carl Gebhardt. Carl Winter, Heidelberg, 1925], vond ik een deel van zijn inleiding enigszins onzin, maar het grootste deel ervan buitengewoon boeiend, subliem zelfs. Ik waardeerde het als zo’n voortreffelijke weergave van de hoofdlijnen van Spinoza’s filosofie, dat ik de moeite nam om dat gedeelte (vier aaneensluitende paragrafen) te scannen en via een OCR-programma in tekst om te zetten; hetgeen best veel werk is daar het 30-gerjaren-Duits vol zit met de lange ‘s’ die dan als ‘f’ wordt gelezen. Maar ik had het er voor over om ’t te doen voor ik het boekje weer naar de bibliotheek moet terugbrengen. En zo kan ik het ook aan de geïnteresseerden onder de bezoekers van dit weblog aanbieden. Ik raad het gaarne ter lezing aan. Ik ondervond het als een van de beste korte inleidingen die ik ooit las. Nergens trof ik een betere uiteenzetting over de begrippen ‘oneindige verstand’ en ook wel ‘idee’, ingebed in een helder verhaal over Spinoza’s leer.
Juist omdat Gebhardt Spinoza wil neerzetten als de filosoof die een alternatieve godsdienst wilde bieden, moet je door zijn cultuurhistorische analyse en zijn vergelijking en contrastering van Spinoza met de Contra-reformatie wat heen lezen (die delen heb ik weggelaten, maar iets ervan komt uiteraard wel terug in de rest van de tekst). Maar waarschijnlijk werd juist daardoor zijn inleiding toch wel erg goed. Daar volgens hem een religie getypeerd wordt door zijn ‘Mythos, Logos, Ethos und Eros’ werd dat de ordening van zijn inleiding in – naast andere – in ieder geval deze vier paragrafen, die ik in hun geheel breng: