Dit wordt (waarschijnlijk?/voorlopig?) het laatste blog over deze “martelaar van het radicale denken” (Jonathan Israel, Radicale Verlichting, blz 357). Het gaat over de betekenis van Wyermars. Heeft hij enig effect gehad? Hebben zijn ideeën binnen het Spinozisme enige invloed uitgeoefend? Nee, nihil, niets! Er kraaide geen haan naar. Er was indertijd en er is nog steeds geen behoefte aan een “Tractatus de emendatione Spinozae” als deze (nog eenmaal de titel in z’n volle omvang):
Den ingebeelde Chaos, en gewaande werels-wording der Oude, en hedendaagze Wysgeeren, veridelt en weerlegt, Byzonder de gevoelens hier omtrent, van T. Lucretius Carus en Dirk Santvoort. Betoonende datze de beginzelen des Werelt, dat is, wording van Zon, Maan, Aardkloot, enz. volgens hun eygen gronden, niet wel afgeleyd en betoogt hebben. Met een verstandige verklaring wegens Gods Inblyvende, en Overgaande werking. Door Hendrik Wyermars, t’ Amsterdam, by Wybrand Alexanders, Boekverkooper in den Lange brug-steeg aan ’t Rockin, 1710
In Nederland heeft dit boek geen enkele invloed gehad (“lijkt in Nederland weinig of geen invloed te hebben gehad”, schrijft Wielema m.i. overdreven voorzichtig). Tegenstanders of medestanders waren hier nimmer te bekennen. Het boek werd nergens besproken – er werd niet op ingegaan of tegenin gegaan. In geen van de geleerdentijdschriften of bredere journalistieke cultuurbladen is er aandacht aan gegeven. Hij werd miskend en totaal vergeten. Vandenbossche’s artikel was – meer dan 250 jaar na de feiten – het eerste dat aan deze Spinozist en vrijdenker gewijd werd. Maar ook sindsdien bleef het stil en is in de meeste boeken en conferentiebundels zijn naam niet te vinden of wordt niet meer dan zijn naam vermeld zoals
