Want wij
hebben een waar idee…
Tot heden heb ik altijd tegen
deze korte passage zitten aanhikken. Wat kon Spinoza daarmee toch
bedoeld hebben? Het staat daar zo simpel, als een stellige waarheid
in een tussenzinnetje tussen haakjes in deze grotere zin:
Idea vera (habemus enim ideam
veram) est diversum quid a suo ideato…
Een waar idee (wij
hebben immers een waar idee) is onderscheiden van zijn ideatum (=
datgene waar het het idee van is).
Het gaat Spinoza in die paragraaf
om het toelichten van het fundamentele verschil tussen een idea en
z'n ideatum; en hij doet dat aan de hand van de cirkel.
De Dijn schrijft in The Way to
Wisdom dat dat zinnetje tussen haakjes "is affirmed without
more ado." (p. 77), meer horen we er niet over, behalve dan dat
Spinoza in een noot bij de volgende paragraaf aangeeft dat de kwestie
hoe de prima essentia objectivus nobis innata sit (hoe de
eerste objectieve essentie ons ingeboren is) tot het onderzoeken van
de natuur behoort. Dat komt dus later in zijn filosofie.
