De drie stenen van Spinoza [2] De "doelgericht" vallende “dodende” steen

0
330

Zoals in het vorige blog aangegeven kent Spinoza drie stenen die hij als metaforen een bijzondere plaats in zijn geschriften geeft en die daarin een sprekende en levendige rol vervullen.

Vandaag de eerste steen.

Maar eerst nog even een wat onduidelijke passage, namelijk in Ethica IP8s2, waarin stenen vermeld worden: “Wie immers de ware oorzaken van de dingen niet kent, haalt alles door elkaar, en zonder enige tegenspraak van het verstand denken zij zich in dat bomen net als mensen spreken, stellen zij zich voor dat mensen zowel uit stenen als uit zaad gemaakt worden en dat elke wezensvorm zich in elke andere vorm kan veranderen.” [vertaling Henri Krops]. Helemaal helder is het niet, maar het is wel duidelijk dat Spinoza het te makkelijk vanuit de imaginatio menen de aard der dingen te kennen onder kritiek stelt.

Die kritiek doet Spinoza nog eens dunnetjes over in de Appendix van het eerste deel, waarin hij het teleologisch denken (het denken in doeloorzaken) aan de kaak stelt aan de hand van onder meer een schitterende steen-metafoor die uitloopt op die fraaie andere metafoor van het toevluchtsoord van onwetendheid [ignorantiae asylum].