…gevonden tekst…
"Als men begint met filosoferen, moet men eerst spinozist geweest zijn. De ziel moet zich baden in de ether van de ene substantie", beweert Hegel in zijn colleges filosofiegeschiedenis. Dat is een merkwaardige bewering, omdat men over allerlei mogelijke vragen filosofische gedachtegangen kan hebben ontwikkeld zonder ooit van Spinoza te hebben gehoord. Dit zou ook Hegel beamen, zo letterlijk moet zijn uitspraak niet genomen worden. Voor de duidelijkheid moet er eerst iets over de 'ene substantie' gezegd worden.
Het gaat daarbij om de fundamentele these van Spinoza, die ontwikkeld werd om zich kritisch af te zetten tegen Descartes, die het denken en de ruimtelijke uitbreiding (‘res extensa’) als twee substanties onderscheiden had. God werd als de derde, oorspronkelijke en scheppende substantie gezien.
