In het verleden heb ik
jaren nauwkeurig gegevens verzameld van de kerkuil (Tyto alba) in Limburg. Geen
broedgevallen, zichtwaarnemingen, braakballen of veren maar
verkeersslachtoffers. Vanuit mijn werk maakte ik veel kilometers over het asfalt
en zag ze vaak in de berm liggen. Al dan niet wuivend met een (duim)vleugel.
Met bepaalde projecten liep ik gehuld in een oranje veiligheidsvestje langs provinciale-/snelwegen, uiteraard met toestemming van Provincie Limburg/Rijkswaterstaat.
Als ik geen vergunning had
liep ik niet met de lengte mee. Dan ging ik zo veilig en zo onopvallend
mogelijk de kerkuil op rapen. Als ik een kerkuil op een moeilijk bereikbare
plek zie liggen zoals de middenberm van de snelweg deed ik deze oprapen in de
rustige uurtjes. In de auto leg ik dan een kaartje onder de voorruit met de
tekst: ”Ik ben niet levensmoe en raap met mijn volle verstand een
verkeersslachtoffer (kerkuil) op!” Dat is voor het geval als het anders
verloopt dan ik zou verwachten. Op de provinciale
wegen zocht ik een parkeerhaventje op en dan benutte ik, als er een fietspad was,
om terug te lopen naar de plek des onheil. Uiteraard werd ik wel eens
aangesproken door de politie. Maar dat
was meer uit nieuwsgierigheid en/of om hun tijd op te vullen! Als je alibi maar
klopt! Elke keer als ik alle gegevens in het jaaroverzicht had gezet kreeg ik
een onbehagelijk gevoel van de hoeveelheid kerkuilen die het slachtoffer zijn
geworden van het verkeer in Limburg. Tegenwoordig noteer ik alleen nog bij hoge uitzondering dode kerkuilen. Het klinkt misschien een beetje onverschillig maar ik ben een beetje moe
om te controleren of ze wel of niet geringd zijn. Maar als ik ergens via snelwegen door het land reis ontkom
ik er niet aan en ongewild ga je weer in de modus om verkeersslachtoffers
tellen: van A naar B, 14 kerkuilen. Als je na een week weer naar huis gaat het
tellen gewoon weer verder: van B naar A, 12 kerkuilen. Als je in zo'n kort
tijdsbestek zoveel verkeersslachtoffers vindt op een traject dan gaan mijn
gedachten afdwalen over hoeveel kerkuilen dan wel niet de dood vinden op jaarbasis in de rest van ons steeds dichter wordende wegennet met
het intensiever toenemende verkeer in Nederland. Ongewild zie ik het militaire
kerkhof Margraten voor me! Het lijkt misschien een rare gedachte maar die
aanblik maakt het machteloze gevoel en de hoeveelheid slachtoffers op jaarbasis
voor de argeloze weggebruiker inzichtelijk.
liep ik niet met de lengte mee. Dan ging ik zo veilig en zo onopvallend
mogelijk de kerkuil op rapen. Als ik een kerkuil op een moeilijk bereikbare
plek zie liggen zoals de middenberm van de snelweg deed ik deze oprapen in de
rustige uurtjes. In de auto leg ik dan een kaartje onder de voorruit met de
tekst: ”Ik ben niet levensmoe en raap met mijn volle verstand een
verkeersslachtoffer (kerkuil) op!” Dat is voor het geval als het anders
verloopt dan ik zou verwachten. Op de provinciale
wegen zocht ik een parkeerhaventje op en dan benutte ik, als er een fietspad was,
om terug te lopen naar de plek des onheil. Uiteraard werd ik wel eens
aangesproken door de politie. Maar dat
was meer uit nieuwsgierigheid en/of om hun tijd op te vullen! Als je alibi maar
klopt! Elke keer als ik alle gegevens in het jaaroverzicht had gezet kreeg ik
een onbehagelijk gevoel van de hoeveelheid kerkuilen die het slachtoffer zijn
geworden van het verkeer in Limburg. Tegenwoordig noteer ik alleen nog bij hoge uitzondering dode kerkuilen. Het klinkt misschien een beetje onverschillig maar ik ben een beetje moe
om te controleren of ze wel of niet geringd zijn. Maar als ik ergens via snelwegen door het land reis ontkom
ik er niet aan en ongewild ga je weer in de modus om verkeersslachtoffers
tellen: van A naar B, 14 kerkuilen. Als je na een week weer naar huis gaat het
tellen gewoon weer verder: van B naar A, 12 kerkuilen. Als je in zo'n kort
tijdsbestek zoveel verkeersslachtoffers vindt op een traject dan gaan mijn
gedachten afdwalen over hoeveel kerkuilen dan wel niet de dood vinden op jaarbasis in de rest van ons steeds dichter wordende wegennet met
het intensiever toenemende verkeer in Nederland. Ongewild zie ik het militaire
kerkhof Margraten voor me! Het lijkt misschien een rare gedachte maar die
aanblik maakt het machteloze gevoel en de hoeveelheid slachtoffers op jaarbasis
voor de argeloze weggebruiker inzichtelijk.
Van al die genoteerde
verkeersslachtoffers heb ik een "slachtoffer" weer van de lijst
kunnen schrappen. Op 20 december 2008 fietste ik vanuit Roermond naar St. Odilienberg
en zag vanuit het schemerige Roerdal een Kerkuil aanvliegen. Op datzelfde
moment kwam er ook een vrachtwagen over de Heinsbergerweg aan! Vanwege mijn
voorgevoel stapte ik af en keek wat er zou gaan gebeuren! Ze kruisten elkaars wegen en zag hoe deze Kerkuil door
de voorbijrazende vrachtwagen uit de lucht werd geplukt/gezogen en achter dit
voertuig op het asfalt werd gesmeten. Een geluk bij een ongeluk was dat er
achter de vrachtwagen geen ander voertuig aan kwam anders had die de rest gedaan! Ik liep naar de levenloze
"uit de lucht geplukte" kerkuil. Uit ervaring weet ik dat ze niet
altijd dodelijk verwondt hoeven te zijn. Door de turbulentie en de smak op het
asfalt kunnen ze even buiten westen raken. Onder de straatlantaarn bekeek ik de
schade: geen bloed uit de snavel, geen gebroken poten of vleugels. Het was een
ongeringd exemplaar. Terwijl ik hij/zij in
mijn handen lag voelde ik het uilenhart kloppen. Ineens zag ik dat het hartgezicht naar mij toe draaide en mij knipogend
aankeek! Uiteraard was ik op dat moment dolblij dat die nog leefde. Inmiddels
reden er weer auto's langs mij dus ik besloot een zijweggetje in te lopen. Ik ontvouw
voorzichtig mijn handen. Even keek de kerkuil beduusd rond en vloog geruisloos op
uit mijn handen. De geluksvogel vloog een rondje over het weiland bij de knotwilgen. Met een plotseling
haak dook de kerkuil in het gras en hoorde een laatste doodskreet van een muis!
Oeps, die heb ik op mijn geweten! Er naar toe lopend vloog hij weer met een muis in de klauw op alsof er niks
gebeurd was! Zo'n waarneming laat je niet onberoerd. Dit is ook een van mijn meest waanzinnigste
waarneming van een, aan de dood ontsnapte, Kerkuil die op mijn natte netvlies is gebrand!
verkeersslachtoffers heb ik een "slachtoffer" weer van de lijst
kunnen schrappen. Op 20 december 2008 fietste ik vanuit Roermond naar St. Odilienberg
en zag vanuit het schemerige Roerdal een Kerkuil aanvliegen. Op datzelfde
moment kwam er ook een vrachtwagen over de Heinsbergerweg aan! Vanwege mijn
voorgevoel stapte ik af en keek wat er zou gaan gebeuren! Ze kruisten elkaars wegen en zag hoe deze Kerkuil door
de voorbijrazende vrachtwagen uit de lucht werd geplukt/gezogen en achter dit
voertuig op het asfalt werd gesmeten. Een geluk bij een ongeluk was dat er
achter de vrachtwagen geen ander voertuig aan kwam anders had die de rest gedaan! Ik liep naar de levenloze
"uit de lucht geplukte" kerkuil. Uit ervaring weet ik dat ze niet
altijd dodelijk verwondt hoeven te zijn. Door de turbulentie en de smak op het
asfalt kunnen ze even buiten westen raken. Onder de straatlantaarn bekeek ik de
schade: geen bloed uit de snavel, geen gebroken poten of vleugels. Het was een
ongeringd exemplaar. Terwijl ik hij/zij in
mijn handen lag voelde ik het uilenhart kloppen. Ineens zag ik dat het hartgezicht naar mij toe draaide en mij knipogend
aankeek! Uiteraard was ik op dat moment dolblij dat die nog leefde. Inmiddels
reden er weer auto's langs mij dus ik besloot een zijweggetje in te lopen. Ik ontvouw
voorzichtig mijn handen. Even keek de kerkuil beduusd rond en vloog geruisloos op
uit mijn handen. De geluksvogel vloog een rondje over het weiland bij de knotwilgen. Met een plotseling
haak dook de kerkuil in het gras en hoorde een laatste doodskreet van een muis!
Oeps, die heb ik op mijn geweten! Er naar toe lopend vloog hij weer met een muis in de klauw op alsof er niks
gebeurd was! Zo'n waarneming laat je niet onberoerd. Dit is ook een van mijn meest waanzinnigste
waarneming van een, aan de dood ontsnapte, Kerkuil die op mijn natte netvlies is gebrand!
Hoe voorkom je
verkeersslachtoffers? Er wordt in Friesland volop geëxperimenteerd om
hectometerpaaltjes ongeschikt te maken als uitkijkpost voor de jagende kerkuil. Wellicht is het verwijderen van deze paaltjes wel een optie. Dan kunnen ze daar
ook niet op zitten! Daar waar in het
verleden veel kerkuilen zijn gesneuveld lijkt mij dat ook een experiment waard! Er
wordt wel eens geopperd om bermen ongeschikter te maken voor Kerkuilen.
Begrijpelijke gedachte maar vreselijk kortzichtig!
Ja, helaas worden ze vaak doodgereden
omdat ze juist hier jagen! Maar er zijn ook momenten van de nacht dat het
rustig op de weg is! En dan zou het zonde zijn dat ook deze kilometers lange
foerageerplekken ongeschikt zouden zijn gemaakt voor de kerkuil om te jagen op
muizen. Dat kerkuilen juist in die bermen jagen heeft met het extensieve beheer
te maken dat het zo'n geschikt jachtterrein is. Dit in contrast met het desastreuze
beheer van onze landbouwgebieden! Het verdwijnen van bloemrijke hooilanden, hoogstamfruitboomgaarden, extensief begraasde graslanden, overhoekjes, houtwallen, heggen, ruige perceelsgrenzen en braakliggende akkers in een steeds verder leeggeruimd
agrarisch landschap is de doodsteek voor de Kerkuil! Gelukkig zijn er nog steeds
mensen die zich het lot van de kerkuilen aantrekken en doen wat ze kunnen doen om
ze bijvoorbeeld nestgelegenheid aan te bieden. Het akker beheer rondom de boerderij
Mortelshof, met jaren succesvolle kerkuilbroedsels, in Midden-Limburg geeft wat
dat betreft een aardig inkijkje hoe het ook anders kan. Op deze manier kleinschalig
landbouwbeheer landelijk groots aanpakken lijkt mij dan ook een succes formule
en niet alleen voor de kerkuil.
verkeersslachtoffers? Er wordt in Friesland volop geëxperimenteerd om
hectometerpaaltjes ongeschikt te maken als uitkijkpost voor de jagende kerkuil. Wellicht is het verwijderen van deze paaltjes wel een optie. Dan kunnen ze daar
ook niet op zitten! Daar waar in het
verleden veel kerkuilen zijn gesneuveld lijkt mij dat ook een experiment waard! Er
wordt wel eens geopperd om bermen ongeschikter te maken voor Kerkuilen.
Begrijpelijke gedachte maar vreselijk kortzichtig!
Ja, helaas worden ze vaak doodgereden
omdat ze juist hier jagen! Maar er zijn ook momenten van de nacht dat het
rustig op de weg is! En dan zou het zonde zijn dat ook deze kilometers lange
foerageerplekken ongeschikt zouden zijn gemaakt voor de kerkuil om te jagen op
muizen. Dat kerkuilen juist in die bermen jagen heeft met het extensieve beheer
te maken dat het zo'n geschikt jachtterrein is. Dit in contrast met het desastreuze
beheer van onze landbouwgebieden! Het verdwijnen van bloemrijke hooilanden, hoogstamfruitboomgaarden, extensief begraasde graslanden, overhoekjes, houtwallen, heggen, ruige perceelsgrenzen en braakliggende akkers in een steeds verder leeggeruimd
agrarisch landschap is de doodsteek voor de Kerkuil! Gelukkig zijn er nog steeds
mensen die zich het lot van de kerkuilen aantrekken en doen wat ze kunnen doen om
ze bijvoorbeeld nestgelegenheid aan te bieden. Het akker beheer rondom de boerderij
Mortelshof, met jaren succesvolle kerkuilbroedsels, in Midden-Limburg geeft wat
dat betreft een aardig inkijkje hoe het ook anders kan. Op deze manier kleinschalig
landbouwbeheer landelijk groots aanpakken lijkt mij dan ook een succes formule
en niet alleen voor de kerkuil.
