Het is woensdag en vanuit Roermond rijden we over de snelweg A73 richting
Venlo. Ongeveer 50 meter voor het ecoduct Beeselsbroek zie ik een
steenmarter levenloos op de vluchtstrook liggen. Die heeft helaas een afslag te
vroeg gepakt. Of ligt het aan een of andere werkpoort die niet goed in
rusthouding staat. Maar eerlijkheidshalve moet ik erbij vermelden dat
steenmarters zich helaas niet altijd laten tegen houden door een faunaraster.
Het zijn tenslotte behendige klimmers. Iets verder door zie ik weer een
werkpoort met een grote kier open staan. Dieren die zich meestal wel laten
leiden door het fauna raster kunnen via zo'n nalatige gaten toch op de snelweg
komen. De verleiding van deze opening is ook een vos fataal geworden. Zijn
staart wappert nog een keer fier in de lucht voordat een vrachtwagen ook dit
laatste levensteken tegen het asfalt drukt. Een ekster pikt al rennend wat kleine
stukjes wegspattende vosvleesrestjes van de snelweg. Eten wat de pot schaft en
grijp je kans bij aanbiedingen is het motto van het dynamische
asfaltrestaurant. Maar het aanbod is wel gezond en biologisch! Beter dan de
snelle vette hap die het gemiddelde tankstation aan de reizende mens
aanbiedt! Eenmaal van de A73 krijgen we ook een beetje honger. Niet
vanwege het schouwspel op de snelweg maar het is gewoon lunchtijd. Op de
terugweg rijden we weer over de A73 en we zien dat er zich meer gasten in nette
zwarte kostuums bij het buffet hebben aangemeld. Eenmaal halverwege in de
Swalmentunnel zie ik links een verse kerkuil (Tyto alba) liggen. Sinds de
volledige openstelling in december 2009 is dit bij mijn weten dit de eerste
kerkuil die als verkeersslachtoffer in de gesloten Swalmentunnel is gevonden. Natuurlijk wilde ik graag weten of dit een geringd exemplaar is. Helaas is het
een beetje te gevaarlijk en ook niet toegestaan om even te stoppen in de
tunnel. Eenmaal thuis stuur ik een mailtje naar Rijkswaterstaat. En zo kom ik
bij de juiste persoon terecht en kan ik over een paar dagen de kerkuil oprapen.
Bij deze Jos en Willy alvast bedankt voor de gastvrije medewerking! Een paar dagen
later is het zo ver, vrijdag avond meld ik mij bij het dienstengebouw. In de
grote controle kamer hangen zeker veertig grote beeldschermen. Kijkend op de
vele verkeersdrukke schermen wordt het mij slecht voor de ogen! Op deze manier
houdt Rijkswaterstaat met permanente cameratoezicht traject dekkend de tunnels
24 uur per dag in de gaten. Deze avond staat er een geplande afsluiting voor
reguliere onderhoudswerkzaamheden van de A73 Roer- en Swalmentunnel op het
programma. De verkeersstroom in de tunnels is gestopt en die beeldschermrust is
een genot voor je ogen! Na de nodige voorbereidingen kunnen we gaan. Eenmaal op
de spooksnelweg komen we bij de slagbomen en na een telefonisch contact met de
controle kamer gaat de slagboom speciaal voor ons open.
Terwijl de
kruizen op rood staan kunnen we de Swalmentunnel met een gerust hart binnen rijden.
In de tunnel is het onderhoudslicht al aan dus we zien de kerkuil al vlug aan
de linkerkant liggen. Vanwege de afwezigheid van voorbij razend verkeer kunnen
we nu veilig stoppen. Het eerste wat mij opviel was de oorverdovende stilte. De
stilte wordt doorbroken door het geluid van het fototoestel. Ook de kerkuil is
een verstild leven en dit alles bij elkaar maakt het tot een bizarre ervaring.
We bekijken de poten maar er zit helaas geen ring aan. Dat had iets meer
informatie kunnen opleveren. In de geest van deze avond hebben we de kerkuil
opgeraapt en naar buiten gedragen. Eenmaal buiten lopen we in de open
tunnelbak. Hier is een werkploeg met een hoogwerker aanwezig en die bezorgen de
kerkuil de laatste vlucht naar de achterkant van de keerwand. Naar aanleiding van mijn kerkuil
tip hebben ze in de controle kamer van Rijkswaterstaat de opgeslagen beelden
van woensdag bekeken. Zover nu bekend is, is de kerkuil in de vroege
woensdagochtend onder een vrachtwagen komen uitrollen. Het vermoeden bestaat
dus dat de uil tegen de voorruit van de vrachtwagen is gevlogen of met een
turbulente luchtstroom tegen het wegdek is gesmeten en zo de tunnel mee in is
gesleurd. Helaas zijn de beelden zo wazig (heel ver ingezoomd) dat de oorzaak
niet verder te achterhalen is. Maar misschien is de kerkuil wel op eigen kracht
de tunnel binnen gevlogen.
Dat Kerkuilen gesloten ruimtes invliegen is niet
heel ongewoon. In het verleden heb ik wel eens een roestende kerkuil onder een
groot viaduct aangetroffen. Over het viaduct kwam veel vrachtverkeer en vlak
naast de pilaar waar de kerkuil boven op sliep razen regelmatig treinen
voorbij. Niet echt het ideale kerkuilbiotoop zoekplaatje uit de boekjes.
Getuige de vele braakballen en krijtsporen is dit echt zijn roeststekje. Daarnaast
vliegen ze ook vaak gebouwen binnen om daar te jagen of zelfs om te broeden.
Eenmaal bij hun nestkast in de nok is er ook wel eens bij de ingang een lange
inlooppijp (60 cm) geplaatst met een doorloopruimte van 15 cm bij 15 cm
aangebracht om ongenode gasten zoals kauwtjes, duiven en steenmarters te weren.
Waar de kerkuil vandaan komt blijft een beetje gissen. Misschien wel van een
broedlocatie in een oude carréboerderij die vlakbij de tunnel bevindt. Jaren
geleden, voordat het Swalmdal ontmaagd werd door de A73, heb ik een tijd op die
schitterende boerderij gewoond. Elke avond als ik samen met mijn vriend Monty
(door vele vergruisd als een onbetrouwbare waakhond) in de binnenplaats zat,
vloog de kerkuil vaak krijsend rond. De jongen op zolder sisten ook mee
bij elke krijs. Het was een mooie tijd op Genoenhof en ik koester daar vele
goede herinneringen aan. Terwijl we de tunnel verlaten en in de duisternis weer
terug rijden naar het dienstengebouw moest ik denken aan wat ik precies drie
jaar geleden had geschreven naar aanleiding van een dode kerkuil langs de A73:
"Bij het opdoemende licht aan het einde van de tunnel bedenk ik me net dat
ik in de Roertunnel tot nu toe nog geen dode Kerkuil heb gevonden. Soms moet je
als mens ook woorden durven te zeggen om dingen proberen te veranderen wat niet
te veranderen lijkt. Misschien moet Rijkswaterstaat autosnelwegen in de
toekomst, daar waar het mogelijk is, ondergronds aanleggen. Waar een wil is, is
een weg. Dan zal ik hopelijk geen prachtige pech meer vinden." Tja en nu
vind ik zelf een kerkuil in een (Swalmen)tunnel….en of je nu wilt of niet
daar wordt je vanzelf ook een beetje stil van.
