Als iemand vertel: "ik drink graag water uit de rivier de Roer" zouden ze je voor gek verklaren. Maar hoe dichter je bij de bron bent hoe zuiverder en lekkerder het smaakt! De rivier de Roer ontspringt op ongeveer 660 meter boven NAP in de Hoge Venen in België. Ze stroomt zuidwaarts door het Bois d'Averscheid, daarna oostwaarts over de Duitse grens en dan noordwaarts naar Monschau. Er voegen zich over die afstand veel beken bij de Roer, zodat ze een steeds groter debiet krijgt. Veertig kilometer van de bron ligt in de rivier de Roerdaldam, de op een na grootste stuwdam van Duitsland. Na opnieuw veertig kilometer verlaat de rivier de Eifel en begint de middenloop, die voorbij de industriesteden Düren en Jülich overgaat in de benedenloop. De loop van de rivier is hier bepaald door de ligging van de Roerdalslenk, een tektonische structuur in de ondergrond. In dit laatste gedeelte mondt de grootste zijrivier van de Roer, de Worm, in de rivier uit. Ter hoogte van Vlodrop bereikt de rivier Nederlands grondgebied. Ze meandert via Herkenbosch, Melick en Sint Odiliënberg naar het noordwesten en mondt bij Roermond uit in de Maas (op 16,8 meter boven NAP). De Roer is een zijrivier van de Maas. De lengte van de Roer bedraagt ongeveer 165 km, waarvan 21,5 km op Nederlands grondgebied. Het stroomgebied van de Roer meet 234.000 ha; dat is 7% van dat van het totale stroomgebied van de Maas. Het verval is 643 meter. Het Nederlandse gedeelte is (in tegenstelling tot het grootste deel van het Duitse) niet gekanaliseerd. Tijdens mijn werk snuffelde ik eens in het oude archief en trof daar kaarten aan die niet alleen mijn maag maar ook mijn hart deden omdraaien! Het waren kaarten met daarop uitgewerkte plankaarten om de Roer recht te trekken!! Net zoals dat gebeurd is met de middenloop van de Roer in Duitsland. Gelukkig dat door geldgebrek en wellicht ook andere oorzaken nooit is gerealiseerd. Ik prijs me dan ook altijd gelukkig als ik bij de slingerende Roer sta. Het beleid van het Waterschap Roer en Overmaas is erop gericht dat de Roer zich door middel van vrije meandering, erosie en sedimentatieprocessen in stand houdt. Om dit nog verder te bevorderen worden delen van de oevers die nog vastgelegd zijn met puin weer schoongemaakt. Dit opruimen van puin draagt eveneens bij aan herstel van ecologische waarden. Tot in de jaren zeventig van de vorige eeuw was de Roer nog zwaar vervuild riviertje. De industrie in de bovenloop van de Roer en haar zijrivieren was hier debet aan. De papierindustrie nabij Düren, de steenkolenmijnbouw rondom Aken en Hückelhoven en allerlei andere industrieën tastten de waterkwaliteit sterk aan. Het water zag zwart door het kolenslib en zaten er veel Pcb's in die afkomstig waren uit de olie uit de hydraulische stutten die in de mijnen gebruikt werden. Door de bouw van waterzuiveringen werd de waterkwaliteit snel verbeterd. Dat is tegenwoordig vooral te merken aan de aanwezigheid van meer dan dertig vissoorten in de Roer waaronder ook de terugkeer van de Zalm. Maar de sporen van het industriële ellende zijn nog niet helemaal gewist en soms is er weer zwarte kolengruis terug te vinden als afzetting op een zandbank. Maar die laatste restjes doen je beseffen dat de grensoverschrijdende Roer in allerlei opzichten steeds smaakvoller wordt.
