De Bonte vliegenvanger is niet altijd zo bont als de naam zou vermoeden. Het mannetjes is donkerder van kleur dan het vrouwtje. Het mannetje wordt in de veldgidsen met een bont zwart-wit verenkleed afgebeeld, maar meestal zijn ze in Nederland lichter van kleur en lijken ze in iedergeval buiten het broedseizoen op het vrouwtje. De keel en buik zijn helder wit van kleur evenals de witte vleugelvlek en een kleine vlekje boven de snavel. De rest van het verenkleed is bruingrijs. Ze zitten vaak heel stil op een vaak hogere uitkijkpost. Van hier uit maken ze korte spectaculaire snelle vluchten achter vliegende insecten aan, die vaak in de lucht worden gevangen. Regelmatig roept de Bonte vliegenvanger iets van 'pwiet – tet' (overgaat in een klein rateltje). Het jachtgedrag en het geluid van deze vogel is dan ook wat zijn aanwezigheid verraadt. Je kunt ze in je tuin helpen door een speciale nestkast (vlieggat diameter van 30-32 mm) aan te bieden. De Bonte vliegenvanger is een echte wereldreiziger in april-mei zijn ze in ons land om te broeden. Het blijft wonderlijk dat zo'n schijnbaar teer vogeltje na het broedseizoen in september weer weg trekt naar zijn overwinteringsgebied in tropisch Afrika, hoofdzakelijk ten zuiden van de evenaar. Hier kan de Bonte vliegenvanger zich weer onopvallend tussen het bonte Afrikaanse gezelschap begeven.
