Eet smakelijk.

0
543


Wie een
beetje goed rondkijkt kan in de natuur altijd wel lekker voedsel vinden. In
juni-juli had ik in de bosrand in het Landgoed een paar grote struiken van de
Gewone vlier (Sambucus nigra) zien bloeien. De kleine geel witte geurend,
stervormig en 5-delig bloemetjes vormen samen een vlakke schermvormige pluim
van 10 tot 24 cm, aan het eind van lange takken. Zeker als ze bloeien vallen de
struiken ook door hun afmeting goed op. In augustus en september worden de
bessen van groen naar rood, maar worden later zwart. Het sap is paars-rood en
zuur van smaak. De steenvruchten (zaden) in de bes zijn langlevend. De struik
groeit op allerlei grondsoorten. Zonnige tot half beschaduwde plaatsen op droge
tot vochtige, matig voedselrijke tot zeer voedselrijke, met name stikstofrijke,
vaak kalkhoudende en omgewerkte grond. Naast de bosrand groeien ze ook graag in
heggen, struwelen, kapvlakten, lichte loof- en naaldbossen, wilgenbossen,
populierplantages. De bessen worden graag gegeten door vogels. Eenmaal
opgegeten worden ze via de vogels verspreid. Zo kun je Gewone vlier op vaak
rare plekken tegenkomen zoals, geïsoleerde Wadden- en riviereilanden, oude
muren, ruïnes en zelfs in knotwilgen. Het is ook niet verwonderlijk dat de
Gewone vlier een groot verspreidingsgebied heeft. In Europa, vanaf het Middellandse
Zeegebied noordelijk tot in Zuid-Scandinavië en de Oekraïne, oostelijk tot in
de Kaukasus. Ook komt die voor in Noord-Afrika. Daarnaast is de Gewone vlier
ingeburgerd in Noord, Midden en Zuid-Amerika, Nieuw-Zeeland en zelfs in het
zuiden van Australië. Veel Europese namen van de Gewone vlier verwijzen naar de
zwarte bessen. Veel mensen denken dat de zwarte bessen giftig zijn. Dat klopt maar
gedeeltelijk. Door een grote hoeveelheid zwarte  bessen (zeker de groene) rauw te eten kun je
maag- en darmklachten krijgen. Maar als je ze kookt verdampt het gif en/of is
het niet meer werkzaam. Aangezien de Vlierstruiken dit jaar weer eens goed vol
beladen waren met trossen mooie zwarte bessen kon ik ze niet weerstaan.

Het
loont het zich om gewapend met een schaar en emmer deze te verzamelen in de
bosrand van het Landgoed. Eenmaal de emmer vol met trossen vlierbes ga ik weer
huiswaarts. Als eerst vul ik de volle emmer aan met water. De eerste beestjes
zoals Oorwormen en Lieveheersbeestjes komen boven drijven. Die zijn goed voor
de tuin. De jampotjes maak ik eerst in kokend water in orde voor gebruik.
Zittend op het terras ris ik de rijpe zwarte bessen van de trossen. Sommige
gebruiken een vork maar ik heb zo mijn eigen manier voor met de vingertoppen.
Vooral handig omdat je ook meteen de eventuele groene bessen eruit kunt halen.
De rijpe bessen doe je in een ruime pan. Voor de pectine snij ik er ook een
ongeschilde appel zonder klokhuis bij. In de emmer zitten ook een groot aantal
bramen die had ik ook al geplukt in de bosrand. Om een betere smaak te krijgen
pers ik een verse citroen erbij. Met een laagje water breng ik alles aan de
kook. Als het geurige mengsel kookt laat ik het even sudderen en dan met de
staafmixer roeren. Sommige mensen doen het gemixte mengsel zeven om de pitjes
eruit te krijgen. Dat is mij te veel werk en met een goede textuur met pitjes
en vruchtvlees is de jam veel lekkerder. Daarna voeg ik geleisuiker één op twee
bij omdat je daar minder zoete jam van krijgt. Maar dat is een persoonlijke
kwestie van smaak. Kijk altijd naar de gebruiksaanwijzing op de verpakking voor
de verhouding. Na het mengen laat ik alles roerend weer een paar minuten
doorkoken. Je hoeft in dit stadium niet te merken dat het dik wordt, dat
gebeurt vaak pas later in de potjes. Na het tot de rand vullen van het jampotje
meteen de deksel erop draaien en keer ‘m om. Door de hitte trekt de deksel
vacuüm. Eenmaal alles gevuld kun je als beloning van gedane arbeid heerlijk de
pan uit likken met je vinger mmmmmmm. Als dat goed gegaan is kun je de jam wel
een paar maanden bewaren. Mocht er iets mis gaan met het vacuüm trekken of dat
de jam niet dik wordt geen paniek! Ook die is nog goed te eten, voor in de yoghurt,
kwark dan heb je op eenvoudige wijze een (h)eerlijk toetje! Een leuke tip is om
zelfgemaakte jam toevoegt bij het koken van stoofpeertjes om ze goed rood te
krijgen. Er zijn vast meer manieren denkbaar om iets lekkers met deze jam te
doen! Zelf vindt ik vlierbessenjam heerlijk voor in de winter bij gebraden haas,
konijn en of gewoon op een gewone dikke bruine boterham. Maar zolang kon ik
niet wachten….dichter bij de natuur kun je niet komen, eet smakelijk!