Woody Allen’s "Love and Death" & Spinoza

0
528

Daar Woody Allan in deze komische film uit 1975 als kind ingewijd wordt in Spinoza en daar in de satirische dialogen over liefde en dood op de achtergrond telkens Spinoza meeklinkt, móest deze film in dit blog een keer aandacht krijgen.

Love and Death, o.a. satire op de Russische literatuur, speelt in de Napoleontische tijd en zit vol filosofische discussies. Hoofdpersonen zijn Boris Grushenko (Woody Allen) en Sonja (Diane Keaton). De pacifistische, lafhartige en onhandige Boris dreigt opgeroepen te worden voor het leger en schrikt ook nog eens van het bericht dat zijn geliefde nicht Sonja gaat trouwen met een haringhandelaar. Hij komt terecht in een groep vijandige soldaten. Wanneer de Fransen Moskou bereiken keert hij terug en trouwt met de inmiddels verweduwde Sonja – een huwelijk waar zij alleen maar in terecht komt doordat ze dat hem beloofde daar ze vreesde dat hij anders via een duel het leven zou laten. Het is een huwelijk vol filosofische debatten en dubble-talk. Openingstekst:

“How I got into this predicament I'll never know. Absolutely incredible. To be executed for a crime I never committed. Of course, isn't all mankind in the same boat? Isn't all mankind ultimately executed for a crime it never committed? The difference is that all men go eventually, but I go six o'clock tomorrow morning. I was supposed to go at five o'clock but I have a smart lawyer. Got leniency.”

[De korte scene inwijding in Spinoza's Ethica vanaf 4:33]
– Every action has a cause. The universe exists, therefore it has a cause.
   It follows God created the universe, therefore He exists.
– And yet Spinoza didn’t believe in the Holy Trinity.
– Spinoza was a Jew.
– What's a Jew?
– You never saw a Jew?
– Here. I have some sketches.
– There are Jews.
– No kidding.
– They all have these horns?
– No, this is the Russian Jew.
   The German Jew has these stripes.