Dit is weer één van de vele etiketten die je op Spinoza geplakt ziet worden. In ieder geval was averroïsme iets heel ergs… en dus deelt Spinoza het kwaadaardig aureool van tegenstanders en bestrijders met Averroës (Ibn Rushd). Om een idee te hebben waarover het gaat neem ik hier het begin van het lemma van Sten Ebbesen in de Routledge Encyclopedia of Philosophy over:
'Averroism', 'radical Aristotelianism' and 'heterodox Aristotelianism' are nineteenth- and twentieth-century labels for a late thirteenth-century movement among Parisian philosophers whose views were not easily reconcilable with Christian doctrine. The three most important points of difference were the individual immortality of human intellectual souls, the attainability of happiness in this life and the eternity of the world. An 'Averroist' or 'Radical Aristotelian' would hold that philosophy leads to the conclusions that there is only one intellect shared by all humans, that happiness is attainable in earthly life and that the world has no temporal beginning or end. Averroists have generally been credited with a 'theory of double truth', according to which there is an irreconcilable clash between truths of faith and truths arrived at by means of reason. Averroism has often been assigned the role of a dangerous line of thought, against which Thomas Aquinas opposed his synthesis of faith and reason. The term 'Averroism' is also used more broadly to characterize Western thought from the thirteenth through sixteenth centuries which was influenced by Averroes, and/or some philosophers' self-proclaimed allegiance to Averroes. [cf hier]
In de Middeleeuwse christelijke wereld was Averroës / Ibn Rushd een van de meest verworpen denkers. Er werd daartoe een averroïsme uitgevonden waarin hem denkbeelden werden toegeschreven die niet van hem waren, zoals de leer van de ‘dubbele waarheid’ (theologie en filosofie zouden over eenzelfde zaak verschillende waarheden kunnen hebben) – zou een scholastieke uitvinding zijn.
[In deze afbeelding van Giovanni di Paolo overweldigt de heilige Thomas van Aquino Averroës die vertwijfeld in de boeken een ontsnapping hoopt te vinden. Op de grond zou men zich ook Spinoza kunnen verbeelden, terwijl Jacobi met een geloofssprong op de katheder terecht is gekomen van waar hij Spinoza nihilisme en averroïsme verwijt; in ieder geval deed Leo Strauss dat]