Was de naturalist en rationalist Spinoza tegelijk ook een mysticus? [1]

0
321


In de Spinoza Kring Limburg hebben we een lid dat regelmatig
aandacht vraagt voor het zijns inziens mystieke karakter van Spinoza’s
filosofie dat hem zeer intrigeert. Ook in onze bijeenkomst van deze week vroeg
hij weer enige malen aandacht voor dit thema. Het wordt voor mij aanleiding enige
blogs te wijden aan dit onderwerp, dat binnen het Spinozisme in verschillende
tijden, ook in de onze, en op verschillende wijzen aan de orde was en is.


De plaatsen welke uitnodigen tot mystieke duiding vinden we in
de TIE §13 en wel het zoeken van het ‘ware goed’: een natuur die sterker is dan
de zijne maar die verworven kan worden, n.l. een natuur die “het bewustzijn is
van de vereniging van de geest met de ganse natuur.” De tweede en belangrijkste plaats vinden we uiteraard in de tweede helft van
Ethica 5 vanaf stelling 22.


Dat wat Spinoza aan het eind van de Ethica schrijft vaak mystiek geduid wordt, is ook af te lezen aan
hen die daar moeite mee hebben: “Some statements in Part Five have acted as
irritants to the purely rationalist assessments.” [
Cf.]