Victor Delbos (1862 – 1916) Frans verbreider van kennis over Spinoza

0
581

Wanneer hoor je nu nog over Victor Delbos? Maar hij heeft over Spinoza geschreven en hoewel je tegenwoordig nauwelijks nog verwijzingen naar hem tegenkomt: er is een tijd geweest, waarin hij gezaghebbend over Spinoza was. Hij heeft zijn vriend Maurice Blondel zeer gestimuleerd om Spinoza te bestuderen. Delbos was een (uitdrukkelijk katholiek) filosoof en historicus van de filosofie. Van 1902 tot aan zijn overlijden was hij professor aan de Sorbonne en in 1912 werd hij lid van de Académie des Sciences Morales et Politiques. Zijn al genoemde vriend de katholieke filosoof Maurice Blondel verzorgde diverse posthume publicaties van hem. Behalve over Spinoza schreef hij ook over Nicolas Malebranche en Kant en de na-kantiaanse filosofie, die hij overigens niet zozeer als een verdere logische ontwikkelling zag alswel onderhevig aan toevallige psychologische en sociale factoren.

Volgens Lorenzo Vinciguerra 1) bood zijn Le problème moral dans la philosophie de Spinoza et dans l'histoire du Spinozisme (1893), de eerste synthese van de receptie en invloed van de Duitse Romantische filosofie op het Franse denken. En daarin ging het vooral over het Spinozisme dat van Leibniz tot Hegel, via Lessing, Herder, Goethe, Schiller, Novalis, Schleiermacher, en Schelling, uiteindelijk uitliep op een confrontatie tussen de moraal van Kant en de ethica van Spinoza. Hoe een katholiek met Spinoza uit de voeten kan, blijkt bijvoorbeeld eruit dat Delbos in dit werk de  Drieënheid equivalent acht aan de verhouding tussen de vele verschillende attributen en de ene substantie. 2)